هشتم          
          بــــــلــــــبــــــل ســــــرمـــــســـــت بـــــرای خـــــدا
          مــجــلــس گــل بــیــن و بــه مــنــبــر بــرآ
          هــیــن بــه غــنــیــمـت شـمـر ایـن روز چـنـد
          زانــــــــک نــــــــدارد گــــــــل رعــــــــنــــــــا وفــــــــا
          ای دم تـــــــو قـــــــوت عــــــروســــــان بــــــاغ
          فـــــصـــــل بـــــهــــارســــت بــــزن الــــصــــلــــا
          جـــــان مـــــن و جـــــان تـــــرا پــــیــــش ازیــــن
          ســــابــــقــــهٔ بــــود کــــه گـــشـــت آشـــنـــا
          الــــــفــــــت امـــــروز ازان ســـــابـــــقـــــه‌ســـــت
          گـــرچـــه فـــرامـــوش شـــد آنـــهـــا تــرا
          ســـــیـــــر بـــــبـــــیــــنــــیــــم رخ هــــمــــدگــــر
          نــــــاشــــــده مــــــا از رخ و از تـــــن جـــــدا
          تــــا بــــشــــنــــاســـیـــم دران حـــشـــر نـــو
          چــــونــــک چــــنـــیـــن بـــوقـــلـــمـــونـــیـــم مـــا
          صــورت یــوســف بــه یــکــی جــرم شـد
          صــــــــورت گــــــــرگـــــــی بـــــــر اهـــــــل هـــــــوا
          از غــرضــی چــون پــنــهــان شـد ز چـشـم
          صــــورت آن خــــســــرو شــــیــــریــــن لــــقـــا
          پـــس چـــو مـــبـــدل شـــود آن صـــورتـــش
          چــونــش شــنــاسـی تـو بـدیـن چـشـمـهـا
          یـــــارب بـــــنـــــمـــــاش چـــــنـــــانــــک ویــــســــت
          از حـــق درخـــواســـت چـــنـــیـــن مـــصــطــفــا
خـــیــز بــه تــرجــیــع بــگــو بــاقــیــش          
نـــیـــک نـــشـــانـــش کـــن و خــطــی بــکــش          
          ای رخ تـــــــو حـــــــســــــرت مــــــاه و پــــــری
          پـــر بـــگـــشـــادی بـــه کــجــا مــی‌پــری
          هــــیــــن گــــروی ده ســــره آنــــگـــه بـــرو
          رفــــتــــن تــــو نـــیـــســـت ز مـــا ســـرســـری
          زنـــــده جـــــهـــــان ز آب حـــــیـــــات تـــــوســـــت
          مــــــــســـــــت قـــــــروی تـــــــو دل لـــــــاغـــــــری
          خود چه بود خاک که در چرخ تست
          ایـــــــن فــــــلــــــک روشــــــن نــــــیــــــلــــــوفــــــری
          زیـــن بـــگــذشــتــم بــه خــدا راســت گــو
          رخـــــت ازیـــــن خــــانــــه کــــجــــا مــــی‌بــــری
          در دو جــــهــــان کــــار تــــو داری و بـــس
          راســـت بـــگـــو تـــا بـــچـــه کــار انــدری
          ور بـــــنـــــگــــویــــی تــــو گــــواهــــی دهــــد
          چـــشـــم تـــو آن فـــتـــنـــه گـــر عـــبـــهــری
          جــــان چــــو دریـــای تـــو تـــنـــگ آمـــدســـت
          زیـــــن وطـــــن مـــــخـــــتـــــصـــــر شـــــشــــدری
          چــــون نــــشــــوی ســــیــــر ازیــــن آب شـــور
          چـــــونـــــک امـــــیـــــر آب دو صــــد کــــوثــــری
          رســــت ز پــــای تــــو بــــه فــــضـــل خـــدا
          بــــــهــــــر ره چــــــرخ پــــــر جــــــعـــــفـــــری
          شــــاعــــر تــــو دســــت دهـــان بـــرنـــهـــاد
          تـا کـه کـنـد شـاه بـه خود شاعری
شـــــاه هـــــمـــــی گــــویــــد تــــرجــــیــــع را          
تــا ســه تــمــامــش کــن و بــاقـی تـرا          
          ای کـــــه مــــلــــک طــــوطــــی آن قــــنــــدهــــات
          کــــوزه‌گــــرم کــــوزه کــــنـــم از نـــبـــات
          لـــیـــک فــقــیــرم تــوز یــاقــوت خــویــش
          وقــــــــت زکــــــــاتــــــــســــــــت مـــــــرا ده زکـــــــات
          ســـابـــق خـــیـــری تــو و خــاصــه کــنــون
          مــــــوســــــم خـــــیـــــرســـــت و اوان صـــــلـــــات
          نــــک رمـــضـــان آمـــد و قـــدرســـت و عـــیـــد
          وز تــــو رســــیــــدســـت در آن شـــب بـــرات
          در هــــــوس بــــــحــــــر تـــــو دارم لـــــبـــــی
          کـــــان نـــــشـــــود تـــــر ز هــــزاران فــــرات
          حـــــبـــــس دلـــــم چــــاه زنــــخــــدان تــــســــت
          کـــی طـــلـــبـــم زیـــن چـــه و زنــدان نــجــات
          عـــــرض فـــــلــــک دارد ایــــن قــــعــــر چــــاه
          عــــرصــــهٔ او تــــیــــز نــــظــــر را کـــفـــات
          صـــورت عـــشـــقـــی تـــو و بـــی‌صــورتــی
          ایــــن عــــدد انــــدر صــــفــــت آمــــد نـــه ذات
          هــم تــو بــگــو زانــک ســخــنــهــای خـلـق
          پـــــیـــــش کـــــلـــــام تـــــوبـــــود تــــرهــــات
          هـــم تــو بــگــو ای شــه نــطــع وجــود
          ای هـــمـــه شـــاهــان ز تــو در بــیــت مــات
          چــونــک ســه تــرجــیـع بـگـفـتـم بـده
          تــــا عــــربــــی گــــویـــم یـــا ســـعـــد هـــات
یــــا قــــمــــرالــــحــــســــن مــــزیـــل‌الـــظـــلـــام          
جــــد بــــطــــلــــوع مــــع کــــاس الــــمــــدام          
          

 

نهم          
          بــــاز ایــــن دل ســــرمــــســـتـــم دیـــوانـــهٔ آن بـــنـــدســـت
          دیــوانــه کــســی بــاشــد، کــو بــی‌دل و پــیــونـدسـت
          ســرمــســت کــســی بــاشــد، کــو خـود خـبـرش نـبـود
          عــــارف دل مــــا بــــاشــــد، کــــوبــــی عـــدد و چـــنـــدســـت
          در حـــلـــقـــهٔ آن ســـلـــطـــان، در حـــلـــقـــه نـــگــیــنــم مــن
          ای کــوزه بــمــن بــنــگــر، مــن وردم و شــه قـنـدسـت
          نه از خاکم و نه از بادم، نه از آتش و نه از آبم
          آن چــیــز شــدم کــلــی، کــو بــر هــمــه ســوگــنـدسـت
          مــــن عــــیــــســــی آن مــــاهــــم، کــــز چــــرخ گــــذر کـــردم
          مـــن مـــوســـی ســـرمـــســتــم،کــالــلــه دریــن ژنــده‌ســت
          دیـــوانـــه و ســـرمــســتــم، هــم جــام تــن اشــکــســتــم
          مـــن پـــنـــد بـــنـــپـــذیــرم، چــه جــای مــرا پــنــدســت؟
          مــــن صـــوفـــی چـــرا بـــاشـــم؟ چـــون رنـــد خـــرابـــاتـــم
          مــن جــام چــرا نــوشــم؟ بــا جـام کـه خـرسـنـدسـت؟
          مــن قــطــره چــرا بــاشــم؟ چــون غــرق در آن بـحـرم
          مـــن مـــرده چـــرا بـــاشـــم؟ چــون جــان ودلــم زنــدســت
          تــــن خـــفـــت دریـــن گـــلـــخـــن جـــان رفـــت دران گـــلـــشـــن
          مــن بــودم و بــی‌جــایــی، ویــن نــای کــه نــالــنــدســت
از خــــویــــش حــــذر کـــردم، وز دور قـــمـــر جـــســـتـــم          
بــر عــرش ســفــر کــردم، شــکــلــی عــجــبـی بـسـتـم          
          بـــازآمـــدم از ســـلــطــان بــا طــبــل و عــلــم، فــرمــان
          ســـــرمـــــســـــت و غـــــزل‌گـــــویــــان، اســــرار ازل جــــویــــان
          بــــــاز ایـــــن دل دیـــــوانـــــه زنـــــجـــــیـــــر هـــــمـــــی بـــــرد
          چــــون بــــرق هــــمــــی رخــــشــــد، مــــانــــنــــد اســـد غـــران
          چــــون تــــیــــر هـــمـــی بـــرد از قـــوس تـــنـــم، جـــانـــم
          چـــــون مـــــاه دلـــــم تـــــابـــــان، از کـــــنـــــگــــرهٔ مــــیــــزان
          جـــان یـــوســـف کــنــعــانــســت، افــتــاده بــه چــاه تــن
          دل بــــلــــبــــل بــــســــتــــانــــســــت، افــــتـــاده دریـــن ویـــران
          مـــی‌افـــتـــم و مـــی‌خـــیـــزم چـــون یـــاســـمـــن از مـــســتــی
          مــــی‌غــــلــــطــــم در مــــیــــدان چــــون گـــوی از آن چـــوگـــان
          ســــلــــطــــان ســــلــــاطــــیــــنــــم، هــــم آنـــم و هـــم ایـــنـــم
          مــــن خــــازن ســــلــــطـــانـــم، پـــر گـــوهـــرم و مـــرجـــان
          پـــهـــلـــوی شــهــنــشــاهــم، هــم بــنــده و هــم شــاهــم
          جـــبـــریـــل کــجــا گــنــجــد آنــجــا کــه مــن و یــزدان؟!
          تــــــو حـــــلـــــق هـــــمـــــی دری از خـــــوردن خـــــون خـــــلـــــق
          ور دلـــــق هـــــمــــی پــــوشــــی، مــــانــــنــــد ســــگ عــــریــــان
          در آخـــــر آن گـــــاوان، آخـــــر چــــه کــــنــــی مــــســــکــــن؟!
          مــســکــیـن شـو و قـربـان شـو، در طـوی چـنـان خـاقـان
احــمــد چــو مــرا بــیــنــد، رخ زرد چــنــیــن ســرمــسـت          
او دســــت مــــرا بــــوســـد، مـــن پـــا ای ورا پـــیـــوســـت          
          امـــــروز مـــــنـــــم احـــــمـــــد، نـــــی احــــمــــد پــــاریــــنــــه
          امــــروز مــــنـــم ســـیـــمـــرغ، نـــی مـــرغـــک هـــرچـــیـــنـــه
          شـــاهـــی کــه هــمــه شــاهــان، خــربــنــدهٔ آن شــاهــنــد
          امــــروز مــــن آن شــــاهــــم، نــــی شــــاه پــــریــــریــــنــــه
          از شــــــربــــــت الــــــلــــــهــــــی، وز شــــــرب انــــــاالـــــحـــــقـــــی
          هــریــک بــه قــدح خــوردنــد، مــن بــا خـم و قـنـیـنـه
          مـــــن قــــبــــلــــهٔ جــــانــــهــــاام، مــــن کــــعــــبــــهٔ دلــــهــــاام
          مــــن مــــســــجــــد آن عــــرشــــم، نــــی مــــســـجـــد آدیـــنـــه
          مـــــــن آیـــــــنـــــــهٔ صـــــــافـــــــم، نــــــی آیــــــنــــــهٔ تــــــیــــــره
          مـــن ســـیـــنـــهٔ ســـیـــنـــاام، نـــی ســـیــنــهٔ پــرکــیــنــه
          مــــن مــــســــت ابــــد بــــاشـــم، نـــی مـــســـت ز بـــاغ و رز
          مـــن لـــقـــمــهٔ جــان نــوشــم، نــی لــقــمــهٔ تــرخــیــنــه
          گـــر بـــاز چـــنــان اوجــی، کــو بــال و پــر شــاهــی؟!
          ور خــــرس نــــهٔ ، چـــونـــی بـــا صـــورت بـــوزیـــنـــه؟!
          ای آنــکــه چــو زر گــشــتــی از حــســرت ســیــمــیــن بــر
          زر عـــــــاشـــــــق رنــــــگ مــــــن تــــــو عــــــاشــــــق زریــــــنــــــه
          در خـــــــانـــــــقـــــــه عـــــــالـــــــم، در مـــــــدرســـــــهٔ دنــــــیــــــا
          مـــن صـــوفـــی دل صـــافــم، نــی صــوفــی پــشــمــیــنــه
خــــامــــوش شــــو و پــــس در، تــــو پــــردهٔ اســـراری          
زیــــــرا کــــــه ســــــزد مــــــا را جــــــبـــــاری و ســـــتـــــاری          
          

 

دهم          
          هـسـت کـسـی کـو چـو مـن اشـکـار نـیـست
          هــســت کــســی کــو تــلــف یــار نــیـسـت؟
          هـسـت سری کو چو سرم مست نیست؟
          هـــســـت دلــی کــو چــو دلــم زار نــیــســت؟
          مــــخــــتــــلــــف آمــــد هــــمــــه کــــار جـــهـــان
          لــیــک هــمـه جـز کـه یـکـی کـار نـیـسـت
          غــــــــرقــــــــهٔ دل دان و طــــــــلــــــــب کـــــــار دل
          آنـــک گـــلـــه کـــرد کـــه دلـــدار نـــیــســت
          گـــــرد جـــــهــــان جــــســــتــــم اغــــیــــار مــــن
          گـشـت یـقـیـنـم کـه کـس اغـیـار نـیـسـت
          مــشــتــریــان جــمــلــه یــکــی مــشــتـریـسـت
          جــز کــه یــکــی رســتــهٔ بــازار نــیـسـت
          مــــاهــــیــــت گــــلــــشــــن آنــــکـــس کـــه دیـــد
          کـشـف شـد او را کـه یـکی خار نیست
          خـــــنـــــب ز یــــخ بــــود و درو کــــردم آب
          شــــد هــــمــــه آب و زخــــم آثـــار نـــیـــســـت
          جـــمـــلـــه جـــهـــان لـــایـــتـــجـــزی بـــدســت
          چـــنــگ جــهــان را جــز یــک تــار نــیــســت
          وســـــوســـــهٔ ایـــــن عـــــدد و ایـــــن خـــــلــــاف
          جـــز کــه فــریــبــنــده و غــرار نــیــســت
          هــــســــت دریــــن گـــفـــت تـــنـــاقـــض ولـــیـــک
          از طــــــرف دیــــــده و دیـــــدار نـــــیـــــســـــت
          نــــقـــطـــه دل بـــی‌عـــدد و گـــردش اســـت
          گـــفـــت زبـــان جـــز تــک پــرگــار نــیــســت
          طــــاقــــت و بــــی‌طــــاقــــتــــی آمــــد یــــکـــی
          پـــیـــش مـــرا طـــاقـــت گـــفـــتــار نــیــســت
          مــســت شــدی ســر بــنــه ایــنــجـا، مـرو
          زانـــکـــه گـــلــســت و ره هــمــوار نــیــســت
          مــــســــت دگــــر از تــــو بــــدزدد کــــمـــر
          جــز تــو مــپــنــدار کــه طــرار نــیــســت
چــــونـــک ز مـــطـــلـــوب رســـیـــدســـت بـــرات          
گـــشـــت نـــهـــان از نـــظـــر تـــو صــفــات          
          بــــار دگــــر یــــوســــف خــــوبــــان رســــیـــد
          ســلــســلــهٔ صــد چــو زلــیــخــا کــشــیـد
          جـــــامـــــه درد مـــــاه ازیـــــن دســـــتـــــگــــاه
          نـــعـــره زنـــد چــرخ کــه هــل مــن مــزیــد
          جـــمـــلـــهٔ دنـــیـــا نـــمـــکـــســتــان شــدســت
          تــا کــه یــکــی گــردد پــاک و پــلــیــد
          بــــار دگـــر عـــقـــل قـــلـــمـــهـــا شـــکـــســـت
          بـــــار دگـــــر عـــــشــــق گــــریــــبــــان دریــــد
          کـــــرد زلــــیــــخــــا کــــه نــــکــــردت کــــس
          بــــنــــده خــــداونــــدهٔ خــــود را خــــریـــد
          مـــســـت شـــدی بـــوســـه هـــمـــی بــایــدت
          بــوســه بـران لـب ده، کـان مـی‌چـشـیـد
          ســخــت خــوشـی، چـشـم بـدت دور بـاد
          ای خـــنـــک آن چـــشـــم کــه روی تــو دیــد
          دیــــــدن روی تــــــو بـــــســـــی نـــــادرســـــت
          ای خــنــک آن، گــوش کــه نــامــت شــنــیــد
          شـــعـــشـــعـــهٔ جـــام تـــو عــالــم گــرفــت
          ولـــــولـــــهٔ صـــــبـــــح قـــــیـــــامـــــت دمــــیــــد
          عـــــقـــــل نـــــیـــــابـــــنـــــد بـــــه دارو، دگـــــر
          عـــــقــــل ازیــــن حــــیــــرت شــــد نــــاپــــدیــــد
          بــــــاز نـــــیـــــایـــــد، بـــــدود تـــــا هـــــدف
          تـــیـــر چـــو از قــوس مــجــاهــد جــهــیــد
          هـــدهـــد جـــان چـــون بـــجـــهــد از قــفــس
          مـــی‌پــرد از عــشــق بــه عــرش مــجــیــد
          تــــیــــغ و کــــفــــن مــــی‌بــــرد و مــــی‌رود
          روح ســـوی قـــیـــصــر و قــصــرمــشــیــد
          رســتــه ز انــدیــشــه کــه دل مــی‌فـشـرد
          جــســتــه ز هــر خــار کــه پــا مـی‌خـلـیـد
          چــــــرخ ازو چــــــرخ زد و گــــــفـــــت مـــــاه
          مــــــنــــــک لـــــنـــــا کـــــل غـــــد الـــــف عـــــیـــــد
شـــد گـــه تــرجــیــع و دلــم مــی‌جــهــد          
دلــــــبــــــر مــــــن داد ســــــخــــــن مــــــی‌دهـــــد          
          ایـــــــن بــــــخــــــورد جــــــام دگــــــر آرمــــــش
          بـــــارد و هـــــشـــــیـــــار بـــــنــــگــــذارمــــش
          از عــــدمــــش مــــن بــــخــــریــــدم بـــه زر
          بـــی مـــی و بـــی‌مـــایـــده کـــی دارمـــش؟
          شـــیـــره و شـــیـــریـــن بـــدهـــم رایــگــان
          لــــیــــک چــــو انــــگــــور نــــیــــفــــشـــارمـــش
          هــمــچــو ســر خــویــش هــمــی پــوشـمـش
          هـــمـــچـــو ســـر خـــویـــش هــمــی خــارمــش
          روح مـــــــنـــــــســـــــت و فـــــــرج روح مـــــــن
          دشــــمــــن و بـــیـــگـــانـــه نـــیـــنـــگـــارمـــش
          چـون زنـم او را؟! کـه ز مـهـر و ز عـشـق
          گــــفــــتــــن گــــســــتــــاخ نــــمــــی‌یــــارمـــش
          گــــر بــــرمــــد کــــبـــکـــبـــهٔ چـــار طـــبـــع
          مــــــن عـــــوض و نـــــایـــــب هـــــر چـــــارمـــــش
          مـــن بـــه ســـفـــر یـــار و قـــلـــاووزمــش
          مـــن بـــه ســحــر ســاقــی و خــمــارمــش
          تـــا چـــه کــنــد لــکــلــکــهٔ زر و ســیــم
          کـه تـو بـگـویی که: « گرفتارمش »
          او چـــــو ز گـــــفـــــتـــــار بـــــبــــنــــدد دهــــن
          از جـــــهـــــت تــــرجــــمــــه گــــفــــتــــارمــــش
          ور دل او گـــــــــرم شـــــــــود از مـــــــــلـــــــــال
          مـــــروحــــه و بــــاد ســــبــــکــــســــارمــــش
          ور بــــســــوی غـــیـــب نـــظـــر خـــواهـــد او
          آیــــــــــــنــــــــــــهٔ دیــــــــــــدهٔ دیـــــــــــدارمـــــــــــش
          ور بـــــه زمـــــیــــن آیــــد چــــون بــــوتــــراب
          جـــمـــلـــه زمـــیـــن لـــالــه و گــل کــارمــش
          ور بــــــســــــوی روضـــــهٔ جـــــانـــــهـــــا رود
          یــــاســــمــــن و ســــبــــزه و گــــلــــزارمــــش
نــــوبــــت تــــرجــــیــــع شــــد ای جــــان مـــن          
مــــــوج زن ای بــــــحــــــر درافـــــشـــــان مـــــن          
          شـد سـحـر ای سـاقـی مـا نـوش، نـوش
          ای ز رخـــــــت در دل مـــــــا جـــــــوش، جــــــوش
          بـــادهٔ حـــمـــرای تــو هــمــچــون پــلــنــگ
          گــــرگ غــــم انــــدر کـــف او مـــوش، مـــوش
          چــــونـــک بـــرآیـــد بـــه قـــصـــور دمـــاغ
          افـــــتــــد از بــــام نــــگــــون هــــوش، هــــوش
          چــونــک کــشــد گـوش خـرد سـوی خـود
          گــویــد از درد خـرد: « گـوش، گـوش »
          گـوش او: خـیـز، بـه جـان سـجـده کـن
          در قــــــدم ایــــــن قــــــمــــــر مـــــی فـــــروش
          گـــفـــت: کـــی آمـــد کـــه نـــدیــدم مــنــش
          گفت که: تو خفته بودی دوش دوش
          عـــاشـــق آیـــد بـــر مـــعـــشـــوقـــه مـــســـت
          کـــه نــبــرد بــوی از آن شــوش شــوش
          عـــــشـــــق ســــوی غــــیــــب زنــــد نــــعــــرهــــا
          بــــر حــــس حــــیـــوان نـــزنـــد آن، خـــروش
          شــهــر پــر از بــانــگ خـر و گـاو شـد
          بــر ســر کــه بــاشــد بــانــگ وحــوش
          تــــرک ســــوارســــت بـــریـــن یـــک قـــدح
          ســــاغــــر دیـــگـــر جـــهـــة قـــوش، قـــوش
          چـــــونـــــک شـــــدی پـــــر ز مــــی لــــایــــزال
          هـــیـــچ نــبــیــنــی قــدحــی بــوش، بــوش
          جــــمــــلــــه جـــمـــادات ســـلـــامـــت کـــنـــنـــد
          راز بـگـویـنـد چـو خـویـش، و چو توش
          روح چـــــو ز مـــــهـــــر کـــــنــــارت گــــرفــــت
          روح شــود پــیـش تـو جـمـلـه نـقـوش
          نــــوبــــت آن شــــد کــــه زنــــم چــــرخ مـــن
          عــــشــــق عــــزل گــــویـــد بـــی روی پـــوش
          هــــمــــچــــو گـــل ســـرخ ســـواری کـــنـــد
          جــمــلــه ریــاحــیــن پــی او چــون جــیــوش
نـــقــل بــیــار و مــی و پــیــشــم نــشــیــن          
ای رخ تــــو شــــمــــع و مــــیــــت آتـــشـــیـــن