غزل شمارهٔ ۴۱۳
اگــر دو چــشـم تـو مـسـت مـدام خـواهـد بـود
خــروش و مــســتــی مـا بـر دوام خـواهـد بـود
ز جــام بــادهٔ عــشــقــت خــمــار مــمــکــن نــیــسـت
کـــه شـــراب اهـــل مـــودت مـــدام خــواهــد بــود
گــمــان بــرنــد کــســانــی کــه خــام طـبـعـانـنـد
کـه کـار مـا ز مـی پـخـتـه خـام خـواهد بود
شــراب وطــلــعــت حــور از بــهــشــت مــطـلـوبـسـت
وگـــرنـــه خـــلــد ز بــهــر عــوام خــواهــد بــود
بــکــنـج مـیـکـده آن بـه کـه مـعـتـکـف بـاشـد
کـسـی کـه سـاکـن بـیـت الحرام خواهد بود
حــــلــــال زاده نــــیـــم گـــر بـــروی شـــاهـــد مـــا
شــراب و نــغــمــهٔ مــطــرب حـرام خـواهـد بـود
بـمـجـلـسـی کـه تو باشی ندیم خلوت خاص
دریـــغ بـــاشــد اگــر بــار عــام خــواهــد بــود
مـــرا کـــه نـــام بـــرآمـــد کـــنـــون بــبــدنــامــی
گمان مبر که غم از ننگ و نام خواهد بود
کــــجـــا ز دســـت دهـــم جـــام مـــی چـــو مـــی‌دانـــم
کـه دسـتـگـیـر مـن خـسـتـه جـام خـواهـد بـود
بــیــا کــه گـر نـبـود شـمـع در شـب دیـجـور
رخ چــو مــاه تــو مـا را تـمـام خـواهـد بـود
چو سرو میل چمن کن که صبحدم در باغ
ســمــاع بــلــبــل شــیـریـن کـلـام خـواهـد بـود
ورای قـــــطــــع تــــعــــلــــق ز دوســــتــــان قــــدیــــم
عــــذاب روز قــــیــــامــــت کــــدام خــــواهــــد بـــود
چــه غــم ز حــربــه و حــرب عـرب چـو مـجـنـون را
مـــقـــیــم بــر در لــیــلــی مــقــام خــواهــد بــود
چـنـیـن کـه سـر به غلامی نهاده‌ئی خواجو
بــرآســتــان تــو ســلـطـان غـلـام خـواهـد بـود
غزل شمارهٔ ۴۱۴
تـا تـرا بـرگ مـا نـخـواهـد بـود
کـــار مــا را نــوا نــخــواهــد بــود
از دهــانــت چــنــیــن کــه مــی‌بـیـنـیـم
کـــام جـــانــم روا نــخــواهــد بــود
چـــــیـــــن زلـــــف تــــرا اگــــر بــــمــــثــــل
مـشـک خـوانـم خـطا نخواهد بود
ســـــــر پــــــیــــــونــــــد آرزومــــــنــــــدان
خـواهـدت بـود یـا نـخـواهـد بود
مــی صــافــی بــده کــه صـوفـی را
هسچ بی می صفا نخواهد بود
آنــکــه بــیــگــانــه دارد از خـویـشـم
بــا کــســی آشــنــا نــخـواهـد بـود
چــــنــــد را نـــیـــم اشـــک در عـــقـــبـــش
کـالـتـفـاتـش بـمـا نـخـواهـد بـود
ســــخـــن یـــار اگـــر بـــود دشـــنـــام
ورد مــا جــز دعــا نــخــواهــد بـود
مـــــاجــــرائــــی کــــه اشــــک مــــی‌رانــــد
بــه از آن مــاجــرا نــخـواهـد بـود
خـیـز خـواجـو کـه هـیـچ سلطانرا
غـــم کـــار گـــدا نـــخـــواهـــد بـــود
غزل شمارهٔ ۴۱۵
تـرک مـن گـوئـی کـه بـازش خـاطـر نـخجیر بود
کـابـرویـش چـاچـی کـمـان و نـوک مـژگان تیر بود
گــه ز چــیــن زلــف او صــد شـور در چـیـن مـیـفـتـاد
گه ز چشم جادوش صد فتنه در کشمیر بود
دوش تــرکــی تـیـغ زن را مـسـت مـی‌دیـدیـم بـخـواب
چـون بـدیـدم چـشـم شـوخ دلـبـرم تـعـبـیـر بـود
غــنــچــه در مــهــد زمــرد در تــبــســم بـود و بـاز
بــلــبــل شــب خــیــز کــارش نــالــهٔ شــبــگــیــر بـود
چـــنـــگ در زنـــجـــیـــر زلـــفـــش چــون زدم دیــوانــه‌وار
زیـــر هـــر مـــویـــش دلـــی دیـــوانــه در زنــجــیــر بــود
نــقــش مــی‌بــســتـم کـزو یـکـبـاره دامـن در کـشـم
لــیــکــن از شــوقـم سـرشـک دیـده دامـنـگـیـر بـود
پــیــر دیــرم دوش مــی‌گــفــت ای جــوانــان بــنــگــریـد
کــایـن جـوان خـسـتـه خـاطـر در مـحـبـت پـیـر بـود
گـــفـــتـــم از قـــیـــدش بـــدانــائــی بــرون آیــم ولــیــک
آنــچــنــان تــدبـیـر کـردم ویـنـچـنـیـن تـقـدیـر بـود
بــامــدادان چــون بــرآمــد مــاه بــی مــهــرم بـبـام
زیـــر بــامــش کــار خــواجــو نــالــه‌هــای زیــر بــود
غزل شمارهٔ ۴۱۶
دوشـــم بـــشـــمــع روی چــو مــاهــت نــیــاز بــود
جـــانـــم چــو شــمــع از آتــش دل در گــداز بــود
در انــــــتــــــظــــــارصــــــیـــــد تـــــذرو وصـــــال تـــــو
چــشــمـم ز شـام تـا بـگـه صـبـح بـاز بـود
از مــــن مــــپــــرس حــــال شــــب دیــــر پــــای هــــجـــر
از بــــهــــرآنــــکــــه قــــصــــه آن شـــب دراز بـــود
مــــن در نــــیــــاز بــــودم و اصــــحـــاب در نـــمـــاز
لـــیـــکـــن نـــیـــاز مـــن هـــمـــه عـــیـــن نـــمــاز بــود
می‌ساختم چو بربط و می‌سوختم چو عود
زیـــرا کـــه چـــارهٔ دل مــن ســوز و ســاز بــود
در اصـــل چـــون تـــعـــلـــق جـــانـــی حـــقـــیـــقـــتـــســت
مـشـنـو کـه عـشـق لـیـلـی و مـجـنون مجاز بود
تـــــرک مـــــراد چـــــون ز کــــمــــال مــــحــــبــــتــــســــت
جـم را گـمـان مـبـر کـه بـه خـاتـم نـیـاز بود
پـــیـــوســـتــه بــا خــیــال حــبــیــب حــرم نــشــیــن
جـــــان اویـــــس بـــــلـــــبـــــل بـــــســـــتــــان راز بــــود
خــواجــو کــدام ســلــطــنـت از مـلـک هـر دو کـون
مــــــــحــــــــمــــــــود را ورای وصـــــــال ایـــــــاز بـــــــود
غزل شمارهٔ ۴۱۷
یاد باد آن شب که در مجلس خروش چنگ بود
مـطـربـانـرا عـود بـر سـاز و دف انـدر چـنـگ بـود
شــاهـدان در رقـص بـودنـد و حـریـفـان در سـمـاع
وانـکـه او بـر خـفـتـگـان گـلـبـانـک مـی‌زد چنگ بود
دســـتـــگـــیـــر خـــســـتـــگـــان جــام مــی گــلــرنــگ شــد
مـــــــشـــــــرب آتـــــــش عــــــذاران آب آتــــــش رنــــــگ بــــــود
گــوش جــانــم بــر ســمــاع بــلــبـلـان صـبـح خـیـز
چــشــم عــقــلــم بــر جــمــال گــلــرخـان شـنـگ بـود
گـــر چـــه صـــیـــقـــل مـــی‌بـــرد آثـــار زنـــگ از آیـــنــه
صــــیــــقــــل آئــــیــــنـــهٔ جـــانـــم مـــی چـــون زنـــگ بـــود
آنـــزمــان کــانــمــاه رخــشــان خــورآئــیــن رخ نــمــود
بـاغ پـر گـلـچـهر گشت و کاخ پر اورنگ بود
بــرمــن بــیــدل نــبــخــشـود و دلـم را صـیـد کـرد
گــوئــیــان در شــهــر دلـهـای پـریـشـان تـنـگ بـود
پـیـش شـیـریـن قـصهٔ فرهاد مسکین کس نگفت
یــــا دل آن خــــســـرو خـــوبـــان خـــلـــخ ســـنـــگ بـــود
مــطــربــان از گــفــتــهٔ خــواجــو ســرودی مــی‌زدنــد
لــیــکــن آن گــلــروی را از نــام خــواجـو نـنـگ بـود
غزل شمارهٔ ۴۱۸
دوشــم وطــن بــه جــز در دیــر مــغـان نـبـود
قـــــوت روان مـــــن ز شــــراب مــــغــــانــــه بــــود
بــود از خــروش مــرغ صـراحـی سـمـاع مـن
وز سـوز سـینه هر نفسم جز فغان نبود
دل را کــه بـود بـی خـبـر از جـام سـرمـدی
جــز لــعــل جــانــفــزای بــتـان کـام جـان نـبـود
طـــاوس جـــلـــوه ســـاز گـــلــســتــان عــشــق را
بـیـرون ز صـحـن روضـهٔ قـدس آشیان نبود
کــس در جــهــان نــبــود مــگــر یــار مـن ولـیـک
گـرد جـهـان بـگـشـتـم و او در جـهـان نـبـود
بــــر هـــر طـــرف ز عـــارض آن مـــاه دلـــســـتـــان
دیـدم گـلـی شـکـفـته که در گلستان نبود
هـــمـــچـــون کـــمــر بــگــرد مــیــانــش درآمــدم
او را مـــیـــان نـــدیـــدم و او درمـــیـــان نـــبــود
جــــز خــــون دل کــــه آب رخــــم را بــــبــــاد داد
در جــــویــــبــــار چــــشــــم مــــن آب روان نــــبـــود
گــفــتــم کــرانــه بـگـیـرم از آشـوب عـشـق او
ویـن بـحـر را چـو نـیـک بـدیدم کران بود
کـون ومـکـان بـگـشـتـم و در ملک هر دو کون
او را مــکــان نــدیــدم و بــی او مــکــان نـبـود
خـواجـو گـهـی بـنـور یـقـیـن راه بـاز یـافت
کز خویشتن برون شد و اینم گمان نبود
غزل شمارهٔ ۴۱۹
بــی گــلــبــن وصــلــت بــگــلــســتـان نـتـوان بـود
بــی شــمـع جـمـالـت بـشـبـسـتـان نـتـوان بـود
ای یــــار عــــزیــــز ار نــــبـــود طـــلـــعـــت یـــوســـف
بــا مــمــلــکــت مــصــر بــه زنــدان نــتـوان بـود
در ظــلــمــت اگــر صــحــبـت خـضـرت نـدهـد دسـت
مـــوقـــوف لـــب چــشــمــهٔ حــیــوان نــتــوان بــود
دریــاب کــه ســیـلـاب سـرشـکـم بـشـد از سـر
پـیـوسـتـه چـنـیـن غـرقـهٔ طـوفـان نـتوان بود
بــــی رایـــحـــهٔ زلـــف تـــودر فـــصـــل بـــهـــاران
از بــــاد هــــوا خــــادم ریــــحـــان نـــتـــوان بـــود
ور در ســـــــرآن زلـــــــف پـــــــریـــــــشـــــــان رودم دل
از بــهــر دل خــســتــه پــریــشــان نـتـوان بـود
خــامــوش نــشــایــد شــدن از نــالــهٔ شــبــگـیـر
زیرا که کم از مرغ خوش الحان نتوان بود
صـوفـی اگـر از مـی نـشـکـیـبـد چـه تـوان کرد
بــا ســاغــر مــی مــنــکــر مــسـتـان نـتـوان بـود
تـــا خـــرقـــه بــخــون دل پــیــمــانــه نــشــوئــی
بـا پـیـر مـغـان بـر سـر پـیمان نتوان بود
خـواجـو چـه نـشـیـنـی کـه گـر ایـوب صـبـوری
چــنــدیــن هــمـه در مـحـنـت کـرمـان نـتـوان بـود
رو ســـاز ســـفـــر ســاز کــه از آرزوی گــنــج
بـــی بـــرگ دریـــن مـــنـــزل ویـــران نــتــوان بــود
غزل شمارهٔ ۴۲۰
دیـــشـــب هـــمـــه مـــنـــزل مـــن کـــوی مـــغـــان بـــود
وز نـــالــهٔ مــن مــرغ صــراحــی بــفــغــان بــود
هــمــچــون قــدحــم تــا ســحــر از آتــش سـودا
خــــون جـــگـــر از دیـــدهٔ گـــریـــنـــده روان بـــود
بـــــــا طـــــــلـــــــعـــــــت آن نـــــــادرهٔ دور زمـــــــانـــــــم
مـــشـــنــو کــه غــم از حــادثــهٔ دور زمــان بــود
بـــی شـــهـــد شــکــر ریــز وی از فــرط حــرارت
چـون شـمـع شـبـسـتـان دل مـن در خـفـقـان بـود
بــــاز از فــــلــــک پـــیـــر بـــاومـــیـــد وصـــالـــش
پـــیـــرانـــه ســـرم آرزوی بـــخـــت جـــوان بــود
از جــــرعــــهٔ مــــی بـــزمـــگـــه بـــاده گـــســـاران
چـون چـشـم مـن از خون جگر لاله ستان بود
نــاگــاه ز مــیــخــانــه بــرون آمــد و بــنــشــسـت
آن فـــتـــنـــه کـــه آرام دل و مـــونــس جــان بــود
در داد شــــرابــــی ز لــــب لــــعــــل و مــــرا گــــفــــت
در مــجــلــس مــا بـی مـی نـوشـیـن نـتـوان بـود
چون دید که از دست شدم گفت که خواجو
هـشـدار کـه پـایـت بـشد از جای و چنان بود
غزل شمارهٔ ۴۲۱
بـــی رخ حـــور بـــجـــنــت نــفــســی نــتــوان بــود
بــر ســر آتــش ســوزنــده بــسـی نـتـوان بـود
مـــن نـــه آنـــم کـــه بــود بــا دگــری پــیــونــدم
زانـکـه هـر لـحـظـه گـرفـتـار کـسـی نتوان بود
بـا تـوام گر چه بگیسوی تو دستم نرسد
بـا تـو هـر چند که بی دسترسی نتوان بود
یـــکـــدمـــم مـــرغ دل از خـــال تـــو خـــالـــی نــبــود
لـیـکـن از شـور شـکـر بـا مـگـسـی نـتـوان بود
تــا بــود یــکــنــفــس از هــمــنــفــســی دور مــبــاش
گـر چـه بـی هـمـنـفـسی خود نفسی نتوان بود
در چــنــیــن وقــت کــه مــرغــان هـمـه در پـروازنـد
بـــی پـــر و بــال اســیــر قــفــســی نــتــوان بــود
خـــیـــز خـــواجـــو ســـر آبـــی طـــلـــب و پــای گــلــی
که درین فصل کم از خار و خسی نتوان بود
غزل شمارهٔ ۴۲۲
آن زمــــان کــــز مــــن دلــــســــوخــــتــــه آثــــار نـــبـــود
بـــجـــز از ورزش عـــشـــق تـــو مـــرا کــار نــبــود
کـــوس بـــدنـــامـــی مـــا بـــر ســـر بـــازار زدنـــد
گــر چـه بـی روی تـو مـا را سـر بـازار نـبـود
هــر کــه بــا صــورت خـوب تـو نـیـامـد در کـار
چــون بــدیــدیــم بــه جــز صـورت دیـوار نـبـود
هـیـچ خـسـرو نـشـنـیـدیـم کـه هـمـچـون فـرهـاد
بــســتــهٔ پــســتــهٔ شــیــریـن شـکـر بـار نـبـود
هـــرگـــز از گـــلـــبـــن ایـــام کـــه چـــیـــدســـت گـــلـــی
که از آن پس سر و کارش همه با خار نبود
از ســـر دار مــیــنــدیــش کــه در لــشــکــر عــشــق
عـــلـــم نـــصـــرت مـــنـــصـــور بـــه جـــز دار نــبــود
خواجو انفاس تو این نکهت مشکین ز چه یافت
کـــه چــنــیــن غــالــیــه در طــلــبــهٔ عــطــار نــبــود
