پنجم          
          آنـــــچ دیـــــدی تـــــو ز درد دلـــــم افـــــزود بـــــیـــــا
          ای صــــنــــم زود بــــیــــا زود بــــیــــا زود بــــیــــا
          ســود و ســرمــایــهٔ مـن گـر رود بـاکـی نـیـسـت
          ای تــو عــمــر مــن و ســرمــایــهٔ هــر ســود بـیـا
          مـــونــس جــان و دلــم بــی‌رخ تــو صــبــری بــود
          آتـــشـــت صـــبـــر و قـــرارم هـــمـــه بــربــود بــیــا
          غـــرض از هـــجـــر گــرت شــادی دشــمــن بــودســت
          دشــمــنــم شــاد شــد و سـخـت بـیـاسـود بـیـا
          گــوهــر هــردو جـهـان! گـرچـه چـنـیـن سـنـگ دلـی
          آب رحــــمــــت ز دل ســـنـــگ چـــو بـــگـــشـــود بـــیـــا
          نــالــهــای دل و جــان را جــز تــو مــحــرم نــیــسـت
          ای دلــم چــون کــه و کـه را تـو چـو داود بـیـا
          شـــمــس تــبــریــز! مــگــو هــجــر قــضــای ازلــســت
          کـانـچ خـواهـی تـو قـضـا نـیـز هـمـان بود بیا
          شــمـس تـبـریـز! کـه جـان طـال بـقـای تـو زنـد          
          مــــــاه دراعــــــهٔ خـــــود چـــــاک بـــــرای تـــــو زنـــــد          
          رحــــم عــــشـــق چـــو ویـــی را نـــبـــود هـــیـــچ رفـــو
          صــبــر کــن هــیــچ مــگــو هــیـچ مـگـو هـیـچ مـگـو
          طـــلـــب خــانــه وی کــن کــه هــمــه عــشــق دروســت
          مـــی‌دو امـــروز بـــریــن دربــدر و کــوی بــه کــو
          ای بـــســـا شــیــر کــه آمــوخــتــیــش بــز بــازی
          ســوی بــازار کــه بــرجــه هـلـه زیـرک هـلـه زو
          آب خــــوبــــی هـــمـــه در جـــوی تـــو آنـــگـــه گـــویـــی
          بــر در خــانــهٔ مــا تــخــتــه مــنــه جــامـه مـشـو
          ســـــیـــــاهـــــی غـــــم ار شـــــاد شـــــوم مــــعــــذورم
          کــه بــبــردســت از آن زلــف ســیــه یــک سـر مـو
          روبـــــرو مـــــی‌نــــگــــرم وقــــت مــــلــــامــــت بــــعــــذول
          کـــه دران خـــال نـــگـــر یــک نــظــر ای جــان عــمــو
          شـمـس تبریز! چو در جوی تو غوطی خوردم
          جامه گم کردم و خود نیست نشان از لب جو
          شـمـس تـبـریـز کـه زو جـان و جـهان شادانست                   
          آنــــــک دارد طــــــرفــــــی از غـــــم او شـــــاد آنـــــســـــت          
          ز اول روز کــــه مــــخــــمــــوری مـــســـتـــان بـــاشـــد
          ســـاغـــر عــشــق مــرا بــر ســر دســتــان بــاشــد
          از پــگــه پــیــش رخ خــوب تــو رقــاص شــدیــم
          ایــن چــنــیــن عــادت خــورشــیــد پــرســتـان بـاشـد
          لـــــولـــــی دیـــــده بـــــران زلـــــف رســـــن مــــی‌بــــازد
          زانــــک جــــانــــبـــازی ازان روی بـــس آســـان بـــاشـــد
          شــکــر تــو مــن ز چــه رو از بــن دنــدان نــکـنـم
          کـــز لـــب تـــو شـــکـــرم در بـــن دنـــدان بــاشــد
          ای عـــجــب آن لــب او تــا چــه دهــد در دم صــلــح
          چـونـک در خـشـم کـمـیـن بـخشش او جان باشد
          عـــــدد ریـــــگ بـــــیـــــابـــــان اگـــــرم بـــــاشـــــد جــــان
          بــدهــم گــر بــدهــی بــوسـه چـه ارزان بـاشـد
          شـمـس تـبـریـز! بـه جـز عـشق ز من هیچ مجو
          زان کـسـی داد سـخـن جـو کـه سخن‌دان باشد
          شــمــس تــبــریــز چـو مـیـخـانـهٔ جـان بـاز کـنـد          
          هـــر یـــکـــی را بـــدهــد بــاده و جــانــبــاز کــنــد          
          ای غـــم آخـــر عـــلــف دود تــو کــم نــیــســت بــرو
          عــاشــقــانــیــم کــه مـا را سـر غـم نـیـسـت بـرو
          غــم و انــدیــشــه! بــرو روزی خــود بـیـرون جـو
          روزی مـا بـه جـز از لـطـف و کـرم نـیـسـت برو
          شـــــــادی هـــــــردو جـــــــهـــــــان! در دل عــــــشــــــاق ازل
          درمـیـا کـیـن سـر حـد جـای تـو هـم نیست برو
          خـفـته‌ایم از خود و بیخود شده دیوانه ازو
          دان کـه بـر خـفـتـه و دیـوانـه قلم نیست برو
          ای غـــــم ار دم دهـــــی از مــــصــــلــــحــــت آخــــر کــــار
          دل پـــــر آتـــــش مـــــا قــــابــــل دم نــــیــــســــت بــــرو
          عـــلـــف غـــم بـــه یــقــیــن عــالــم هــســتــی بــاشــد
          جــای آســایــش مــا جــز کــه عــدم نــیــســت بــرو
          شــمــس تــبــریـز اگـر بـی‌کـس و مـفـرد بـاشـد
          آفـــتـــابـــســـت ورا خـــیـــل و حـــشـــم نـــیــســت بــرو
          شـمـس تـبـریـز! تـو جـانـی و هـمـه خـلـق تن‌اند          
          پـیـش جـان و تـن تـو صـورت تـنها چه تنند          
          

 

ششم          
          ای ســـاقـــیـــان مـــشـــفـــق ســـودا فــزود ســودا
          ایــــن زرد چــــهــــرگــــان را حـــمـــرا دهـــیـــد حـــمـــرا
          ای مــــیــــر ســــاقــــیــــانــــم ای دســـتـــگـــیـــر جـــانـــم
          هـــــنـــــگــــام کــــار آمــــد مــــردانــــه بــــاش مــــولــــا
          ای عــقــل و روح مــســتــت آن چــیــســت در دو دسـتـت
          پــیــش‌آر و در مــیــان نــه، پــنــهــان مــدار جــانــا
          ای چــــــرخ بــــــی‌قـــــرارت وی عـــــقـــــل در خـــــمـــــارت
          بـــگـــشــا دمــی کــنــارت صــفــرام کــرد صــفــرا
          ای خــــــواجــــــهٔ فــــــتــــــوت دیــــــبـــــاجـــــهٔ نـــــبـــــوت
          وی خــــســــرو مــــروت پــــنــــهــــان مــــنـــوش حـــلـــوا
          خـــــلـــــوت ز مـــــا گـــــزیـــــدی آیـــــیـــــنـــــهٔ خـــــریـــــدی
          تــا جــز تــو کــس نــبــیــنــد آن چـهـره‌هـای زیـبـا
          در هــر مــقــام و مـسـکـن مـهـر تـو سـاخـت روزن
          کــــز تــــو شــــونــــد روشـــن ای آفـــتـــاب ســـیـــمـــا
          ایـــن را اگـــر نـــنـــوشـــی در مـــرحـــمـــت نـــکـــوشـــی          
          تــرجــیــع هــدیــه آرم بــاشــد کــزان بــجـوشـی          
          ای نــور چــشــم و دلـهـا چـون چـشـم پـیـشـوایـی
          وی جـــان بـــیـــازمـــوده کـــورا تــو جــانــفــزایــی
          هــــرجــــا کــــه روی آورد جــــان روی در تـــو دارد
          گـرچـه کـه مـی نـدانـد ای جان که تو کجایی
          هـــر جـــانـــبـــی کـــه هـــســـتـــی در دعـــوت الـــســـتـــی
          مـــســـتــی دهــی و هــســتــی در جــود و در عــطــایــی
          در دلــــنــــهــــی امــــانـــی هـــر ســـوش مـــی‌کـــشـــانـــی
          گـه سـوی بـسـتـگـیـهـا گـه سـوی دل گـشـایـی
          در کـــوی مـــســـتـــفـــیـــدی مـــرده‌ســـت نــاامــیــدی
          کـــانـــدر پـــنـــاه کـــهـــفـــت ســگ کــرد اولــیــایــی
          هـــر کـــان طـــرف شـــتــابــد مــاهــت بــرو بــتــابــد
          هـــم مـــلـــک غـــیـــب یـــابـــد هـــم عـــقـــل مـــرتـــضـــایــی
          او را کــســی چــه گــویـد کـو مـسـتـمـنـد جـویـد
          دامــــن پــــر از زر آیــــد کــــدیـــه کـــنـــد گـــدایـــی
          هـیـن شـاخ و بـیـخ ایـن را نـوعی دگر بیان کن          
          ایــن بــحــر بــی‌نــشــان را مــیــنـا کـن نـشـان کـن          
          گــم مــی‌شــود دل مــن چــون شــرح یــار گـویـم
          چـون گـم شـوم ز خـود مـن او را چگونه جویم
          نــه گــویــم و نــه جــویــم مـحـکـوم دسـت اویـم
          ســـاقــی ویــســت و بــاقــی مــن جــام یــا کــدویــم
          از تــو شــوم حــریــری گــر خــار و خــارپــشــتـم
          یــکــتــا شــوم دریــن ره گــر خــود هـزار تـویـم
          روحی شوم چو عیسی گر یابم از تو بوسی
          جـان را دهـم چـو مـوسـی گـر سـیـب تـو بـبویم
          مــــن خـــانـــهٔ خـــرابـــم مـــوقـــوف گـــنـــج حـــســـنـــت
          تـــو آب زنـــدگـــانـــی مـــن فــرش تــو چــو جــویــم
          خــــویــــی فــــراخ بــــودی بـــا مـــردمـــان دلـــم را
          تـــا غــیــر تــو نــگــنــجــد امــروز تــنــگ خــویــم
          از نـــــــادری حـــــــســـــــنـــــــت وز دقـــــــت خـــــــیــــــالــــــت
          بـــی‌مـــحـــرمــی بــمــانــده ســودا و هــای هــویــم
          ســـــیـــــلـــــاب عـــــشـــــق آمـــــد از ربـــــوهٔ بـــــلــــنــــدی          
          بــهــر خــدا بــســازش از وصــل خــویــش بــنــدی          
          

 

هفتم          
          مـــــســـــتـــــی و عـــــاشـــــقـــــی و جـــــوانـــــی و یـــــار مــــا
          نـــــوروز و نـــــوبــــهــــار و حــــمــــل مــــی‌زنــــد صــــلــــا
          هــرگــز نــدیــده چــشــم جــهــان ایــن چــنــیــن بــهــار
          مـــــی‌رویـــــد از زمــــیــــن و ز کــــهــــســــار کــــیــــمــــیــــا
          پــــهــــلــــوی هــــر درخــــت یـــکـــی حـــور نـــیـــکـــبـــخـــت
          دزدیـــــده مـــــی‌نـــــمـــــایـــــد اگــــر مــــحــــرمــــی لــــقــــا
          اشــــکــــوفــــه مــــی‌خــــورد ز مــــی روح طــــاس طـــاس
          بــــنــــگــــر بـــســـوی او کـــه صـــلـــا مـــی‌زنـــد تـــرا
          مــــی خــــوردنــــش نــــدیــــدی اشـــکـــوفـــه‌اش بـــبـــیـــن
          شـــــابــــاش ای شــــکــــوفــــه و ای بــــاده مــــرحــــبــــا
          سـوسـن بـه غـنـچـه گـویـد: «بـرجـه چـه خفتهٔ
          شــمــعـسـت و شـاهـدسـت و شـرابـسـت و فـتـنـهـا »
          ریـــــحـــــان و لــــالــــهــــا بــــگــــرفــــتــــه پــــیــــالــــهــــا
          از کـــیـــســـت ایــن عــطــا ز کــی بــاشــد جــز از خــدا
          جــــز حــــق هــــمــــه گــــدا و حـــزیـــنـــنـــد و رو تـــرش
          عــــبــــاس دبــــس در ســــر و بــــیــــرون چــــو اغــــنـــیـــا
          کـــــد کـــــردن از گـــــدا نـــــبــــود شــــرط عــــاقــــلــــی
          یـــک جـــرعــه مــی‌بــدیــش بــدی مــســت هــمــچــو مــا
          سـنـبـل بـه گـوش گـل پـنـهان شکر کرد و گفت:
          « هـــــرگـــــز مـــــبـــــاد ســـــایـــــهٔ یـــــزدان ز مـــــا جــــدا
          مــــا خــــرقــــهــــا هــــمــــه بــــفــــکــــنــــدیــــم پـــارســـال
          جــانــهــا دریــغ نــیــســت چــه جــای دو ســه قــبــا »
          ای آنـــــک کــــهــــنــــه دادی نــــک تــــازه بــــاز گــــیــــر
          کــــــوری هــــــر بــــــخــــــیــــــل بــــــدانــــــدیـــــش ژاژخـــــا
          هــر شــه عــمـامـه بـخـشـد ویـن شـاه عـقـل و سـر
          جـــانـــهـــاســـت بـــی‌شـــمــار مــر ایــن شــاه را عــطــا
          ای گـــــلـــــســـــتـــــان خـــــنـــــدان رو شـــــکـــــر ابـــــر کــــن          
          تـــرجـــیـــع بـــاز گـــویـــد بـــاقـــیـــش، صـــبــر کــن          
          ای صـــــــد هـــــــزار رحـــــــمـــــــت نــــــو ز آســــــمــــــان داد
          هــــر لــــحــــظـــه بـــی‌دریـــغ بـــران روی خـــوب بـــاد
          آن رو کــــه روی خــــوبــــان پــــرده و نــــقــــاب اوســــت
          جـــمـــلـــه فـــنـــا شـــونـــد چــو آن رو کــنــد گــشــاد
          زهـــــــره چـــــــه رو نـــــــمـــــــایــــــد در فــــــر آفــــــتــــــاب
          پــــشــــه چـــه حـــمـــلـــه آرد در پـــیـــش تـــنـــدبـــاد
          ای شــــاد آن بـــهـــار کـــه در وی نـــســـیـــم تـــســـت
          وی شــــاد آن مــــریــــد کــــه بــــاشــــی تــــوش مـــراد
          از عـــشـــق پـــیـــش دوســـت بـــبـــســـتـــم دمـــی کــمــر
          آورد تـــــــاج زریـــــــن بـــــــر فـــــــرق مـــــــن نــــــهــــــاد
          آنکو برهنه گشت و به بحر تو غوطه خورد
          چــــون پــــاک دل نــــبــــاشـــد و پـــاکـــیـــزه اعـــتـــقـــاد
          آن کــــز عــــنــــایــــت تــــو ســــلــــاح صــــلــــاح یــــافـــت
          بـــا ایــن چــنــیــن صــلــاح چــه غــم دارد از فــســاد
          هــــرکــــس کــــه اعــــتــــمــــاد کــــنـــد بـــر وفـــای تـــو
          پــا بــرنــهــد بــه فــضــل بــریــن بــام بـی‌عـمـاد
          مــــغــــفــــور مــــا تــــقــــدم و هــــم مــــا تــــأخــــرســــت
          ایـــــــمـــــــن ز انـــــــقـــــــطـــــــاع و ز اعـــــــراض و ارتـــــــداد
          ســــرســــبــــز گــــشــــت عــــالــــم زیــــرا کــــه مــــیـــرآب
          آخـــــــــــــر زمــــــــــــانــــــــــــیــــــــــــان را آب حــــــــــــیــــــــــــات داد
          بــخــتــی کــه قــرن پــیـشـیـن در خـواب جـسـتـه‌انـد
          آخـــــــر زمـــــــانـــــــیـــــــان را کـــــــردســـــــت افـــــــتـــــــقــــــاد
          حـــلـــوا نـــه او خـــورد کـــه بـــد انـــگــشــت او دراز
          آنـــکـــس خـــورد کـــه بـــاشـــد مـــقـــبـــول کـــپــقــبــاد
          دریـــــــای رحـــــــمـــــــتــــــش ز پــــــری مــــــوج مــــــی‌زنــــــد
          هــر لــحــظــهٔ بــغـرد و گـویـد کـه: « یـا عـبـاد »
          هــــم اصــــل نــــوبــــهــــاری و هــــم فــــصــــل نـــوبـــهـــار          
          تـــرجـــیـــع ســـیـــومـــســـت هـــلـــا قـــصـــه گــوش‌دار          
          شــب گــشــتــه بــود و هــرکــس در خــانـه مـی‌دویـد
          نـــاگـــه نـــمـــاز شـــام یـــکـــی صـــبـــح بـــردمــیــد
          جــــانــــی کـــه جـــانـــهـــا هـــمـــگـــی ســـایـــهـــای اوســـت
          آن جـــــــان بـــــــران پــــــرورش جــــــانــــــهــــــا رســــــیــــــد
          تــــا خــــلــــق را رهــــانــــد زیــــن حــــبــــس و تـــنـــگـــنـــا
          بــر رخــش زیــن نــهــاد و ســبــک تــنـگ بـرکـشـیـد
          از بــــنـــد و دام غـــم کـــه گـــرفـــتـــســـت راه خـــلـــق
          هـــردم گـــشـــایـــشــیــســت و گــشــایــنــده نــاپــدیــد
          بـــگـــشـــای ســـیـــنــه را کــه صــبــایــی هــمــی رســد
          مـــــرده حـــــیـــــات یــــابــــد و زنــــده شــــود قــــدیــــد
          بــــاور نــــمــــی‌کــــنــــی بــــســـوی بـــاغ رو بـــبـــیـــن
          کـــــان خــــاک جــــرعــــهٔ ز شــــراب صــــبــــا چــــشــــیــــد
          گـــر زانـــکـــه بـــر دل تــو جــفــا قــفــل کــرده‌ســت
          نــــک طــــبــــل مــــی‌زنــــنــــد کــــه آمــــد تــــرا کـــلـــیـــد
          ور طــــعــــنــــه مــــی‌زنــــنــــد بــــر اومـــیـــد عـــاشـــقـــان
          دریـــا کـــجـــا شــود بــه لــب ایــن ســگــان پــلــیــد
          عـــیـــدیـــســـت صـــوفـــیـــان را ویـــن طـــبـــلـــهـــا گــواه
          ور طـــبـــل هـــم نـــبـــاشـــد چـــه کـــم شـــود ز عــیــد
          بــــــــازار آخـــــــر آمـــــــد هـــــــیـــــــن چـــــــه خـــــــریـــــــدهٔ
          شــــــاد آنــــــک داد او شـــــبـــــهٔ گـــــوهـــــری خـــــریـــــد
          بــــــشــــــنــــــاخـــــت عـــــیـــــبـــــهـــــای مـــــتـــــاع غـــــرور را
          بــــگــــزیــــد عــــشــــق یــــار و عــــجـــایـــب دری گـــزیـــد
          نــــادر مــــثــــلـــثـــی کـــه تـــو داری بـــخـــور حـــلـــال
          خـــــمـــــخـــــانـــــهٔ ابـــــد خـــــنــــک آ، کــــانــــدرو خــــزیــــد
          هــــر لــــحــــظــــهٔ بــــهــــار نــــوســــت و عــــقــــار نــــو
          جـــــانـــــش هـــــزار بــــار چــــو گــــل جــــامــــهــــا دریــــد
          مـــن عـــشـــق را بـــدیـــدم بـــر کـــف نـــهـــاده جـــام          
          مـــی‌گـــفـــت : « عـــاشـــقــان را از بــزم مــا ســلــام »