غزل شمارهٔ ۴۲
کــار تــو داری صــنــمـا قـدر تـو بـاری صـنـمـا
مــا هــمــه پــابـسـتـه تـو شـیـر شـکـاری صـنـمـا
دلـــبـــر بـــی‌کـــیـــنـــه مـــا شـــمـــع دل ســیــنــه مــا
در دو جــهـان در دو سـرا کـار تـو داری صـنـمـا
ذره به ذره بر تو سجده کنان بر در تو
چـــاکـــر و یــاری گــر تــو آه چــه یــاری صــنــمــا
هــر نـفـسـی تـشـنـه تـرم بـسـتـه جـوع الـبـقـرم
گــفــت کــه دریــا بــخــوری گــفـتـم کـری صـنـمـا
هـر کـی ز تـو نـیـسـت جـدا هیچ نمیرد به خدا
آنــگــه اگــر مــرگ بــود پـیـش تـو بـاری صـنـمـا
نــیــســت مــرا کـار و دکـان هـسـتـم بـی‌کـار جـهـان
زان کـــه نـــدانـــم جـــز تـــو کـــارگــزاری صــنــمــا
خـواه شـب و خواه سحر نیستم از هر دو خبر
کــیــســت خــبــر چــیــسـت خـبـر روزشـمـاری صـنـمـا
روز مــــرا دیــــدن تـــو شـــب غـــم بـــبـــریـــدن تـــو
از تـو شـبـم روز شـود هـمـچـو نـهـاری صـنـمـا
بـــاغ پـــر از نـــعـــمـــت مـــن گـــلـــبــن بــازیــنــت مــن
هــیــچ نــدیـد و نـبـود چـون تـو بـهـاری صـنـمـا
جـــســـم مـــرا خـــاک کـــنـــی خـــاک مـــرا پـــاک کــنــی
بـــاز مـــرا نـــقـــش کـــنـــی مـــاه عـــذاری صـــنـــمـــا
فــلــســفــیــک کــور شــود نــور از او دور شــود
زو نـــدمــد ســنــبــل دیــن چــونــک نــکــاری صــنــمــا
فــلــســفــی ایــن هــســتــی مــن عــارف تـو مـسـتـی مـن
خـــوبـــی ایـــن زشـــتـــی آن هــم تــو نــگــاری صــنــمــا
غزل شمارهٔ ۴۳
کـــــاهـــــل و نـــــاداشـــــت بـــــدم کــــام درآورد مــــرا
طــوطــی انــدیــشــه او هــمــچــو شــکــر خـورد مـرا
تـــابـــش خـــورشـــیـــد ازل پـــرورش جـــان و جـــهـــان
بــر صــفــت گــلــبــشــکــر پــخــت و بــپــرورد مـرا
گـــفـــتـــم ای چـــرخ فــلــک مــرد جــفــای تــو نــیــم
گـــفـــت زبــون یــافــت مــگــر ای ســره ایــن مــرد مــرا
ای شــه شــطــرنــج فــلــک مــات مــرا بـرد تـو را
ای مــلــک آن تــخــت تــو را تــخــتــه ایــن نــرد مـرا
تشنه و مستسقی تو گشته‌ام ای بحر چنانک
بـحـر مـحـیـط ار بـخـورم بـاشـد درخـورد مـرا
حـــســـن غـــریـــب تـــو مـــرا کـــرد غــریــب دو جــهــان
فـــردی تـــو چـــون نــکــنــد از هــمــگــان فــرد مــرا
رفــــتــــم هــــنــــگــــام خـــزان ســـوی رزان دســـت گـــزان
نـــوحـــه گـــر هــجــر تــو شــد هــر ورق زرد مــرا
فـــتـــنـــه عـــشـــاق کـــنـــد آن رخ چـــون روز تـــو را
شــــهــــره آفــــاق کــــنــــد ایــــن دل شــــب گـــرد مـــرا
راســـت چـــو شـــقـــه عـــلـــمــت رقــص کــنــانــم ز هــوا
بــال مــرا بــازگــشــا خــوش خــوش و مــنـورد مـرا
صـــبـــح دم ســـرد زنـــد از پـــی خـــورشـــیــد زنــد
از پــی خــورشــیـد تـو اسـت ایـن نـفـس سـرد مـرا
جــزو ز جــزوی چــو بــریــد از تـن تـو درد کـنـد
جـــزو مـــن از کـــل بـــبـــرد چـــون نـــبـــود درد مـــرا
بـــنـــده آنـــم کـــه مـــرا بـــی‌گـــنـــه آزرده کــنــد
چــون صــفــتــی دارد از آن مــه کــه بــیــازرد مــرا
هــر کــســکــی را هــوســی قــسـم قـضـا و قـدر اسـت
عـــــشـــــق وی آورد قـــــضـــــا هـــــدیـــــه ره آورد مــــرا
اســب ســخــن بــیــش مــران در ره جــان گــرد مــکــن
گـر چـه کـه خـود سـرمـه جـان آمـد آن گـرد مـرا
غزل شمارهٔ ۴۴
در دو جـهـان لـطـیـف و خـوش هـمـچو امیر ما کجا
ابـروی او گـره نـشـد گـر چـه که دید صد خطا
چــشــم گــشــا و رو نــگـر جـرم بـیـار و خـو نـگـر
خـــوی چـــو آب جـــو نــگــر جــمــلــه طــراوت و صــفــا
مــــــن ز ســــــلــــــام گـــــرم او آب شـــــدم ز شـــــرم او
وز ســـــخـــــنـــــان نـــــرم او آب شـــــونــــد ســــنــــگ‌هــــا
زهـر بـه پـیـش او بـبـر تـا کندش به از شکر
قــهــر بـه پـیـش او بـنـه تـا کـنـدش هـمـه رضـا
آب حـــــیـــــات او بـــــبـــــیـــــن هـــــیـــــچ مـــــتــــرس از اجــــل
در دو در رضــــــای او هــــــیــــــچ مــــــلــــــرز از قـــــضـــــا
ســجــده کــنـی بـه پـیـش او عـزت مـسـجـدت دهـد
ای کـه تـو خـوار گـشـتـه‌ای زیـر قدم چو بوریا
خـوانـدم امـیـر عـشـق را فـهـم بـدیـن شود تو را
چــونـک تـو رهـن صـورتـی صـورت تـوسـت ره نـمـا
از تــو دل ار ســفــر کــنــد بــا تــپـش جـگـر کـنـد
بـر سـر پـاسـت مـنـتـظـر تـا تـو بـگوییش بیا
دل چــــو کــــبـــوتـــری اگـــر مـــی‌بـــپـــرد ز بـــام تـــو
هـــســـت خـــیـــال بـــام تـــو قـــبـــلـــه جـــانــش در هــوا
بام و هوا تویی و بس نیست روی به جز هوس
آب حــــیــــات جـــان تـــویـــی صـــورت‌هـــا هـــمـــه ســـقـــا
دور مــرو ســفــر مــجــو پـیـش تـو اسـت مـاه تـو
نــعــره مــزن کــه زیــر لــب مــی‌شــنــود ز تــو دعـا
مــــــی‌شـــــنـــــود دعـــــای تـــــو مـــــی‌دهـــــدت جـــــواب او
کــای کــر مــن کــری بــهــل گــوش تــمــام بــرگـشـا
گـــر نـــه حـــدیـــث او بـــدی جـــان تـــو آه کـــی زدی
آه بـــــزن کـــــه آه تـــــو راه کــــنــــد ســــوی خــــدا
چـرخ زنـان بـدان خـوشـم کـآب بـه بوستان کشم
مـــیـــوه رســد ز آب جــان شــوره و ســنــگ و ریــگ را
بـاغ چـو زرد و خـشـک شـد تـا بـخورد ز آب جان
شـــاخ شـــکــســتــه را بــگــو آب خــور و بــیــازمــا
شـب بـرود بـیـا بـه گـه تـا شنوی حدیث شه
شب همه شب مثال مه تا به سحر مشین ز پا
غزل شمارهٔ ۴۵
بـا لـب او چـه خـوش بـود گـفـت و شـنـید و ماجرا
خــاصــه کــه در گــشــایــد و گــویــد خــواجـه انـدرآ
بـــا لـــب خــشــک گــویــد او قــصــه چــشــمــه خــضــر
بـــــر قـــــد مـــــرد مـــــی‌بـــــرد درزی عــــشــــق او قــــبــــا
مــــســــت شـــونـــد چـــشـــم‌هـــا از ســـکـــرات چـــشـــم او
رقــــص کــــنــــان درخــــت‌هــــا پــــیـــش لـــطـــافـــت صـــبـــا
بــــلــــبــــل بـــا درخـــت گـــل گـــویـــد چـــیـــســـت در دلـــت
ایــن دم در مــیــان بــنــه نــیــســت کــسـی تـویـی و مـا
گــویــد تــا تــو بــا تــویــی هــیــچ مـدار ایـن طـمـع
جـــهـــد نـــمـــای تـــا بـــری رخـــت تـــوی از ایـــن ســـرا
چـــشـــمـــه ســوزن هــوس تــنــگ بــود یــقــیــن بــدان
ره نـــدهــد بــه ریــســمــان چــونــک بــبــیــنــدش دوتــا
بـــــنـــــگـــــر آفـــــتــــاب را تــــا بــــه گــــلــــو در آتــــشــــی
تـــا کـــه ز روی او شـــود روی زمــیــن پــر از ضــیــا
چـــونـــک کـــلـــیـــم حــق بــشــد ســوی درخــت آتــشــیــن
گـــفـــت مـــن آب کـــوثـــرم کـــفـــش بـــرون کـــن و بــیــا
هــــیــــچ مــــتـــرس ز آتـــشـــم زانـــک مـــن آبـــم و خـــوشـــم
جـــــانـــــب دولـــــت آمـــــدی صـــــدر تـــــراســــت مــــرحــــبــــا
جــــوهــــریــــی و لــــعــــل کـــان جـــان مـــکـــان و لـــامـــکـــان
نـــــادره زمـــــانـــــه‌ای خــــلــــق کــــجــــا و تــــو کــــجــــا
بــــارگــــه عــــطــــا شـــود از کـــف عـــشـــق هـــر کـــفـــی
کـــــارگـــــه وفـــــا شـــــود از تـــــو جــــهــــان بــــی‌وفــــا
ز اول روز آمــــــدی ســــــاغــــــر خـــــســـــروی بـــــه کـــــف
جــــانــــب بــــزم مــــی‌کــــشـــی جـــان مـــرا کـــه الـــصـــلـــا
دل چــــه شـــود چـــو دســـت دل گـــیـــرد دســـت دلـــبـــری
مـس چـه شـود چـو بـشـنـود بانگ و صلای کیمیا
آمــــد دلــــبــــری عـــجـــب نـــیـــزه بـــه دســـت چـــون عـــرب
گــــفــــتـــم هـــســـت خـــدمـــتـــی گـــفـــت تـــعـــال عـــنـــدنـــا
جـــســـت دلــم کــه مــن دوم گــفــت خــرد کــه مــن روم
کــــرد اشــــارت از کــــرم گــــفــــت بــــلـــی کـــلـــا کـــمـــا
خـوان چـو رسـیـد از آسـمـان دسـت بـشـوی و هـم دهـان
تــا کــه نــیــایــد از کــفــت بــوی پــیــاز و گــنــدنــا
کــان نــمــک رســیــد هــیــن گــر تــو مــلـیـح و عـاشـقـی
کـاس سـتـان و کـاسـه ده شـور گـزیـن نـه شوربا
بسته کنم من این دو لب تا که چراغ روز و شب
هـــم بـــه زبـــانـــه زبـــان گـــویـــد قـــصـــه بـــا شــمــا
غزل شمارهٔ ۴۶
دی بـــنـــواخـــت یـــار مـــن بـــنـــده غـــم رســـیـــده را
داد ز خـــویـــش چـــاشــنــی جــان ســتــم چــشــیــده را
هـــوش فـــزود هـــوش را حـــلـــقـــه نـــمـــود گــوش را
جــــوش نــــمــــود نــــوش را نــــور فـــزود دیـــده را
گــفــت کــه ای نــزار مــن خــســتــه و تــرســگــار مـن
مـــن نـــفـــروشــم از کــرم بــنــده خــودخــریــده را
بین که چه داد می‌کند بین چه گشاد می‌کند
یـــوســـف یـــاد مـــی‌کـــنـــد عــاشــق کــف بــریــده را
داشـــت مـــرا چـــو جـــان خــود رفــت ز مــن گــمــان بــد
بـــر کـــتـــفـــم نـــهـــاد او خـــلـــعـــت نـــورســـیــده را
عــاجـز و بـی‌کـسـم مـبـیـن اشـک چـو اطـلـسـم مـبـیـن
در تــن مــن کــشــیــده بــیــن اطــلــس زرکـشـیـده را
هر که بود در این طلب بس عجبست و بوالعجب
صـــد طـــربـــســـت در طـــرب جـــان ز خــود رهــیــده را
چــــاشــــنــــی جــــنــــون او خــــوشـــتـــر یـــا فـــســـون او
چــونــک نــهــفــتــه لــب گـزد خـسـتـه غـم گـزیـده را
وعـده دهـد بـه یـار خـود گـل دهـد از کـنار خود
پــر کــنــد از خــمــار خــود دیـده خـون چـکـیـده را
کــحــل نــظــر در او نــهــد دســت کــرم بــر او زنـد
ســیــنــه بــســوزد از حــســد ایـن فـلـک خـمـیـده را
جـام مـی الـسـت خـود خـویـش دهـد بـه سـمـت خود
طـــبـــل زنـــد بـــه دســـت خـــود بـــاز دل پـــریــده را
بـــهـــر خـــدای را خـــمـــش خـــوی ســـکـــوت را مـــکــش
چـون کـه عـصـیـده مـی‌رسـد کـوته کن قصیده را
مــــفــــتــــعــــلــــن مــــفــــاعــــلــــن مــــفــــتـــعـــلـــن مـــفـــاعـــلـــن
در مـــگـــشـــا و کـــم نـــمــا گــلــشــن نــورســیــده را
غزل شمارهٔ ۴۷
ای کــه تــو مــاه آســمــان مــاه کــجــا و تــو کـجـا
در رخ مــه کــجــا بــود ایــن کــر و فــر و کــبــریــا
جــمــلــه بــه مــاه عــاشــق و مــاه اســیــر عـشـق تـو
نــالــه کــنــان ز درد تــو لــابــه کــنــان کـه ای خـدا
ســجــده کــنــنــد مــهـر و مـه پـیـش رخ چـو آتـشـت
چــونــک کــنــد جــمــال تــو بــا مــه و مــهــر مــاجــرا
آمد دوش مه که تا سجده برد به پیش تو
غـــیـــرت عـــاشـــقـــان تـــو نـــعـــره زنــان کــه رو مــیــا
خـــوش بـــخــرام بــر زمــیــن تــا شــکــفــنــد جــان‌هــا
تـــا کـــه مـــلــک فــروکــنــد ســر ز دریــچــه ســمــا
چـــونـــک شـــوی ز روی تـــو بـــرق جــهــنــده هــر دلــی
دســت بــه چــشــم بــرنــهــد از پــی حـفـظ دیـده‌هـا
هـــر چـــه بـــیـــافــت بــاغ دل از طــرب و شــکــفــتــگــی
از دی ایـــــن فـــــراق شـــــد حـــــاصــــل او هــــمــــه هــــبــــا
زرد شـــدســـت بـــاغ جـــان از غـــم هـــجــر چــون خــزان
کـــی بـــرســد بــهــار تــو تــا بــنــمــایــیــش نــمــا
بـــــر ســــر کــــوی تــــو دلــــم زار نــــزار خــــفــــت دی
کــــرد خــــیــــال تــــو گــــذر دیـــد بـــدان صـــفـــت ورا
گـــفـــت چـــگـــونـــه‌ای از ایـــن عـــارضـــه گـــران بـــگـــو
کـــز تـــنـــکـــی ز دیـــده‌هـــا رفـــت تـــن تـــو در خـــفـــا
گـــفـــت و گـــذشـــت او ز مـــن لـــیـــک ز ذوق آن ســـخـــن
صــــحــــت یــــافــــت ایــــن دلـــم یـــا رب تـــش دهـــی جـــزا
غزل شمارهٔ ۴۸
مــاه درســت را بــبــیــن کــو بــشــکــسـت خـواب مـا
تــــافـــت ز چـــرخ هـــفـــتـــمـــیـــن در وطـــن خـــراب مـــا
خواب ببر ز چشم ما چون ز تو روز گشت شب
آب مــده بــه تــشــنــگــان عــشــق بــس اســت آب مــا
جــمـلـه ره چـکـیـده خـون از سـر تـیـغ عـشـق او
جـــمـــلـــه کــو گــرفــتــه بــو از جــگــر کــبــاب مــا
شــکــر بــاکــرانــه را شــکــر بــی‌کــرانــه گــفــت
غـره شـدی بـه ذوق خـود بـشـنـو ایـن جـواب ما
روتـــرشـــی چـــرا مـــگـــر صـــاف نـــبــد شــراب تــو
از پــی امــتــحــان بـخـور یـک قـدح از شـراب مـا
تـــا چـــه شـــونـــد عــاشــقــان روز وصــال ای خــدا
چــونــک ز هــم بــشــد جــهــان از بــت بــانــقــاب مـا
از تـــبـــریـــز شــمــس دیــن روی نــمــود عــاشــقــان
ای کـــــه هـــــزار آفــــریــــن بــــر مــــه و آفــــتــــاب مــــا
غزل شمارهٔ ۴۹
بــــا تــــو حــــیـــات و زنـــدگـــی بـــی‌تـــو فـــنـــا و مـــردنـــا
زانـــــک تـــــو آفـــــتـــــابــــی و بــــی‌تــــو بــــود فــــســــردنــــا
خــلــق بــر ایــن بــســاط‌هــا بــر کــف تــو چــو مــهــره‌ای
هـــم ز تـــو مـــاه گـــشـــتـــنـــا هــم ز تــو مــهــره بــردنــا
گـــفـــت دمـــم چــه مــی‌دهــی دم بــه تــو مــن ســپــرده‌ام
مـــــن ز تـــــو بـــــی‌خـــــبــــر نــــیــــم در دم دم ســــپــــردنــــا
پـیـش بـه سـجـده مـی‌شـدم پست خمیده چون شتر
خــــــنــــــده زنــــــان گــــــشــــــاد لــــــب گــــــفــــــت درازگــــــردنـــــا
بین که چه خواهی کردنا بین که چه خواهی کردنا
گــــردن دراز کــــرده‌ای پــــنــــبــــه بــــخــــواهـــی خـــوردنـــا
غزل شمارهٔ ۵۰
ای بـــگـــرفـــتـــه از وفـــا گـــوشـــه کـــران چــرا چــرا
بـــر مـــن خـــســـتـــه کــرده‌ای روی گــران چــرا چــرا
بــر دل مــن کــه جــای تــســت کــارگـه وفـای تـسـت
هــــر نـــفـــســـی هـــمـــی‌زنـــی زخـــم ســـنـــان چـــرا چـــرا
گــوهــر نــو بــه گــوهــری بـرد سـبـق ز مـشـتـری
جـــان و جـــهــان هــمــی‌بــری جــان و جــهــان چــرا چــرا
چــشــمــه خــضــر و کــوثــری ز آب حــیــات خــوشــتــری
ز آتـــش هـــجـــر تـــو مـــنـــم خــشــک دهــان چــرا چــرا
مهر تو جان نهان بود مهر تو بی‌نشان بود
در دل مــن ز بــهــر تــو نــقــش و نــشــان چـرا چـرا
گــفــت کــه جــان جــان مــنــم دیــدن جــان طــمـع مـکـن
ای بــــنـــمـــوده روی تـــو صـــورت جـــان چـــرا چـــرا
ای تــو بـه نـور مـسـتـقـل وی ز تـو اخـتـران خـجـل
بــــس دودلــــی مــــیــــان دل ز ابـــر گـــمـــان چـــرا چـــرا
غزل شمارهٔ ۵۱
گـــر تـــو مــلــولــی ای پــدر جــانــب یــار مــن بــیــا
تــا کــه بــهــار جــان‌هــا تــازه کــنــد دل تـو را
بـــوی ســـلـــام یـــار مـــن لـــخـــلـــخــه بــهــار مــن
بـــاغ و گــل و ثــمــار مــن آرد ســوی جــان صــبــا
مـسـتـی و طـرفـه مـسـتـیـی هـستی و طرفه هستیی
مـــلـــک و درازدســـتــیــی نــعــره زنــان کــه الــصــلــا
پــای بــکــوب و دســت زن دســت در آن دو شـسـت زن
پــیــش دو نـرگـس خـوشـش کـشـتـه نـگـر دل مـرا
زنـده بـه عـشـق سـرکـشم بینی جان چرا کشم
پــهــلــوی یـار خـود خـوشـم یـاوه چـرا روم چـرا
جـــان چـــو ســوی وطــن رود آب بــه جــوی مــن رود
تــا ســوی گــولــخــن رود طــبــع خــســیـس ژاژخـا
دیــــدن خــــســــرو زمــــن شــــعــــشــــعــــه عــــقـــار مـــن
سـخـت خـوش اسـت ایـن وطـن مـی‌نروم از این سرا
جــــان طــــرب پــــرســـت مـــا عـــقـــل خـــراب مـــســـت مـــا
ساغر جان به دست ما سخت خوش است ای خدا
هــوش بـرفـت گـو بـرو جـایـزه گـو بـشـو گـرو
روز شـدشـت گـو بـشو بی‌شب و روز تو بیا
مـــســـت رود نـــگـــار مـــن در بـــر و در کـــنـــار مــن
هــیــچ مــگــو کــه یــار مــن بــاکـرمـسـت و بـاوفـا
آمــــــد جــــــان جــــــان مـــــن کـــــوری دشـــــمـــــنـــــان مـــــن
رونـــــق گـــــلـــــســـــتـــــان مـــــن زیــــنــــت روضــــه رضــــا
غزل شمارهٔ ۵۲
چـون هـمـه عـشـق روی تـسـت جـمـلـه رضـای نفس ما
کـــفـــر شـــدســـت لـــاجـــرم تــرک هــوای نــفــس مــا
چونک به عشق زنده شد قصد غزاش چون کنم
غـــمــزه خــونــی تــو شــد حــج و غــزای نــفــس مــا
نــیــسـت ز نـفـس مـا مـگـر نـقـش و نـشـان سـایـه‌ای
چـون بـه خـم دو زلـف تست مسکن و جای نفس ما
عـــشـــق فـــروخـــت آتـــشـــی کـــآب حــیــات از او خــجــل
پـــرس کـــه از بـــرای کـــه آن ز بـــرای نـــفــس مــا
هـــژده هـــزار عـــالـــم عــیــش و مــراد عــرضــه شــد
جـز بـه جـمـال تـو نـبـود جـوشـش و رای نفس ما
دوزخ جــــــای کــــــافـــــران جـــــنـــــت جـــــای مـــــؤمـــــنـــــان
عـــشـــق بـــرای عـــاشـــقــان مــحــو ســزای نــفــس مــا
اصـــــل حـــــقـــــیـــــقـــــت وفـــــا ســـــر خــــلــــاصــــه رضــــا
خــواجـه روح شـمـس دیـن بـود صـفـای نـفـس مـا
در عــــوض عــــبــــیــــر جــــان در بــــدن هــــزار ســــنــــگ
از تــــبــــریـــز خـــاک را کـــحـــل ضـــیـــای نـــفـــس مـــا
