غزل شمارهٔ ۶۳
چــه چــیــزســت آنــک عــکــس او حــلــاوت داد صـورت را
چـو آن پـنهان شود گویی که دیوی زاد صورت را
چو بر صورت زند یک دم ز عشق آید جهان برهم
چـو پـنـهـان شـد درآیـد غـم نـبـینی شاد صورت را
اگـر آن خـود هـمـیـن جـانست چرا بعضی گران جانست
بـسـی جـانـی که چون آتش دهد بر باد صورت را
وگـــر عــقــلــســت آن پــرفــن چــرا عــقــلــی بــود دشــمــن
کـه مـکـر عـقـل بـد در تـن کـنـد بـنـیـاد صورت را
چــه دانــد عـقـل کـژخـوانـش مـپـرس از وی مـرنـجـانـش
هــمــان لــطــف و هــمــان دانـش کـنـد اسـتـاد صـورت را
زهـــی لـــطـــف و زهـــی نـــوری زهـــی حـــاضــر زهــی دوری
چــنــیــن پــیــدا و مــسـتـوری کـنـد مـنـقـاد صـورت را
جـهـانـی را کـشـان کـرده بدن‌هاشان چو جان کرده
بـــرای امــتــحــان کــرده ز عــشــق اســتــاد صــورت را
چـو بـا تبریز گردیدم ز شمس الدین بپرسیدم
از آن ســـری کـــز او دیــدم هــمــه ایــجــاد صــورت را
غزل شمارهٔ ۶۴
تـو دیـدی هـیـچ عـاشـق را کـه سـیـری بود از این سودا
تــو دیــدی هــیــچ مــاهـی را کـه او شـد سـیـر از ایـن دریـا
تـــو دیـــدی هـــیـــچ نـــقـــشــی را کــه از نــقــاش بــگــریــزد
تـــو دیـــدی هـــیـــچ وامـــق را کـــه عــذرا خــواهــد از عــذرا
بـــود عـــاشـــق فـــراق انـــدر چـــو اســـمــی خــالــی از مــعــنــی
ولــــی مــــعــــنــــی چــــو مـــعـــشـــوقـــی فـــراغـــت دارد از اســـمـــا
تـــویـــی دریـــا مـــنـــم مـــاهـــی چـــنـــان دارم کـــه مــی‌خــواهــی
بــکــن رحــمــت بــکــن شــاهـی کـه از تـو مـانـده‌ام تـنـهـا
ایـــا شـــاهـــنـــشـــه قـــاهـــر چـــه قـــحـــط رحـــمــتــســت آخــر
دمـــی کـــه تــو نــه‌ای حــاضــر گــرفــت آتــش چــنــیــن بــالــا
اگـــر آتـــش تــو را بــیــنــد چــنــان در گــوشــه بــنــشــیــنــد
کــــز آتــــش هــــر کــــه گـــل چـــیـــنـــد دهـــد آتـــش گـــل رعـــنـــا
عـــذابــســت ایــن جــهــان بــی‌تــو مــبــادا یــک زمــان بــی‌تــو
به جان تو که جان بی‌تو شکنجه‌ست و بلا بر ما
خـــیـــالـــت هـــمـــچـــو ســـلـــطـــانـــی شـــد انـــدر دل خـــرامــانــی
چـــــنــــانــــک آیــــد ســــلــــیــــمــــانــــی درون مــــســــجــــد اقــــصــــی
هـــزاران مـــشـــعـــلـــه بـــرشـــد هـــمــه مــســجــد مــنــور شــد
بـهـشـت و حـوض کـوثـر شـد پـر از رضـوان پـر از حـورا
تـــعـــالـــی الـــلــه تــعــالــی الــلــه درون چــرخ چــنــدیــن مــه
پــــر از حــــورســــت ایــــن خــــرگــــه نــــهــــان از دیـــده اعـــمـــی
زهــــی دلــــشــــاد مـــرغـــی کـــو مـــقـــامـــی یـــافـــت انـــدر عـــشـــق
بـــه کـــوه قـــاف کـــی یـــابـــد مـــقـــام و جـــای جـــز عـــنـــقــا
زهــــی عــــنــــقــــای ربــــانــــی شــــهــــنـــشـــه شـــمـــس تـــبـــریـــزی
کــه او شـمـسـیـسـت نـی شـرقـی و نـی غـربـی و نـی در جـا
غزل شمارهٔ ۶۵
بـــبـــیـــن ذرات روحـــانـــی کـــه شـــد تـــابــان از ایــن صــحــرا
بـبـیـن ایـن بـحـر و کـشـتـی‌هـا کـه بـر هـم مـی‌زنـنـد این جا
بـــــــبــــــیــــــن عــــــذرا و وامــــــق را در آن آتــــــش خــــــلــــــایــــــق را
بــبــیــن مــعــشــوق و عــاشــق را بــبــیــن آن شـاه و آن طـغـرا
چو جوهر قلزم اندر شد نه پنهان گشت و نی تر شد
ز قــــــلـــــزم آتـــــشـــــی بـــــرشـــــد در او هـــــم لـــــا و هـــــم الـــــا
چــو بــی‌گــاهــســت آهــســتــه چــو چــشــمــت هــسـت بـربـسـتـه
مـــزن لـــاف و مـــشـــو خـــســـتـــه مـــگـــو زیـــر و مـــگـــو بـــالــا
کــــه ســــوی عــــقــــل کــــژبـــیـــنـــی درآمـــد از قـــضـــا کـــیـــنـــی
چــو مــفــلــوجــی چــو مــســکــیــنـی بـمـانـد آن عـقـل هـم بـرجـا
اگـــــر هـــــســـــتـــــی تــــو از آدم در ایــــن دریــــا فــــروکــــش دم
کــــه ایــــنــــت واجــــبــــســــت ای عــــم اگــــر امــــروز اگــــر فــــردا
ز بــحــر ایــن در خــجــل بــاشــد چــه جــای آب و گــل بــاشــد
چـــه جـــان و عـــقـــل و دل بـــاشـــد کـــه نـــبــود او کــف دریــا
چــه ســودا مــی‌پــزد ایــن دل چـه صـفـرا مـی‌کـنـد ایـن جـان
چــــه ســــرگــــردان هــــمـــی‌دارد تـــو را ایـــن عـــقـــل کـــارافـــزا
زهـــــی ابـــــر گـــــهـــــربــــیــــزی ز شــــمــــس الــــدیــــن تــــبــــریــــزی
زهــــــی امــــــن و شــــــکــــــرریــــــزی مــــــیــــــان عــــــالــــــم غــــــوغــــــا
غزل شمارهٔ ۶۶
تــــو را ســــاقــــی جــــان گــــویــــد بــــرای نــــنــــگ و نــــامـــی را
فــــرومــــگــــذار در مــــجــــلــــس چــــنــــیــــن اشــــگــــرف جـــامـــی را
ز خـــــون مـــــا قــــصــــاصــــت را بــــجــــو ایــــن دم خــــلــــاصــــت را
مــــــهــــــل ســــــاقـــــی خـــــاصـــــت را بـــــرای خـــــاص و عـــــامـــــی را
بــــکــــش جــــام جــــلــــالــــی را فــــدا کــــن نــــفـــس و مـــالـــی را
مــــشــــو ســــخــــره حـــلـــالـــی را مـــخـــوان بـــاده حـــرامـــی را
غــــلــــط کــــردار نــــادانــــی هــــمــــه نــــامــــیــــســــت یــــا نــــانــــی
تـو را چـون پـخـتـه شـد جـانـی مـگـیـر ای پـخـتـه خـامی را
کـــســـی کـــز نــام مــی‌لــافــد بــهــل کــز غــصــه بــشــکــافــد
چـــو آن مـــرغـــی کـــه مــی‌بــافــد بــه گــرد خــویــش دامــی را
در ایــــن دام و در ایــــن دانــــه مــــجــــو جــــز عــــشـــق جـــانـــانـــه
مــــگــــو از چــــرخ وز خــــانــــه تــــو دیـــده گـــیـــر بـــامـــی را
تـو شـیـن و کـاف و ری را خـود مـگـو شـکر که هست از نی
مـــــگـــــو الـــــقـــــاب جـــــان حـــــی یــــکــــی نــــقــــش و کــــلــــامــــی را
چو بی‌صورت تو جان باشی چه نقصان گر نهان باشی
چـــــرا دربـــــنـــــد آن بـــــاشـــــی کـــــه واگـــــویـــــی پـــــیـــــامــــی را
بـــــیـــــا ای هـــــم دل مـــــحـــــرم بـــــگـــــیـــــر ایــــن بــــاده خــــرم
چــنــان ســرمــســت شــو ایــن دم کــه نــشــنــاســی مــقــامــی را
بــــرو ای راه ره پــــیــــمــــا بــــدان خــــورشــــیــــد جــــان افــــزا
از ایــــن مــــجــــنــــون پــــرســــودا بــــبــــر آن جــــا ســــلــــامـــی را
بـــــگــــو ای شــــمــــس تــــبــــریــــزی از آن مــــی‌هــــای پــــایــــیــــزی
بــــه خــــود در ســــاغــــرم ریــــزی نــــفــــرمــــایــــی غــــلـــامـــی را
غزل شمارهٔ ۶۷
از آن مــــــــایــــــــی ای مــــــــولــــــــا اگــــــــر امــــــــروز اگــــــــر فــــــــردا
شــــــب و روزم ز تــــــو روشــــــن زهــــــی رعــــــنــــــا زهـــــی زیـــــبـــــا
تــــو پــــاک پــــاکــــی از صــــورت ولــــیــــک از پــــرتــــو نـــورت
نـــمـــایـــی صـــورتــی هــر دم چــه بــاحــســن و چــه بــابــالــا
چـــو ابـــرو را چـــنـــیــن کــردی چــه صــورت‌هــای چــیــن کــردی
مـــرا بـــی‌عـــقــل و دیــن کــردی بــر آن نــقــش و بــر آن حــورا
مـرا گـویـی چـه عـشـقـست این که نی بالا نه پستست این
چـــه صـــیــدی بــی ز شــســتــســت ایــن درون مــوج ایــن دریــا
ایـــا مـــعـــشـــوق هـــر قـــدســـی چــو مــی‌دانــی چــه مــی‌پــرســی
کـه سـر عـرش و صـد کـرسـی ز تـو ظـاهـر شـود پـیـدا
زدی در مـــــن یـــــکـــــی آتــــش کــــه شــــد جــــان مــــرا مــــفــــرش
که تا آتش شود گل خوش که تا یکتا شود صد تا
فــــرســــت آن عــــشــــق ســــاقــــی را بـــگـــردان جـــام بـــاقـــی را
کــــه از مــــزج و تـــلـــاقـــی را نـــدانـــم جـــامـــش از صـــهـــبـــا
بــکــن ایــن رمــز را تــعــیــیــن بــگــو مــخـدوم شـمـس الـدیـن
بــــه تــــبــــریــــز نــــکــــوآیــــیــــن بــــبــــر ایــــن نــــکـــتـــه غـــرا
غزل شمارهٔ ۶۸
چـو شـسـت عـشـق در جـانم شناسا گشت شستش را
بــه شــســت عــشــق دسـت آورد جـان بـت پـرسـتـش را
بـه گـوش دل بـگـفـت اقـبـال رسـت آن جـان به عشق ما
بــکــرد ایــن دل هــزاران جــان نــثــار آن گــفـت رسـتـش را
ز غــیــرت چــونــک جــان افــتــاد گــفــت اقــبــال هـم نـجـهـد
نــشــسـتـسـت ایـن دل و جـانـم هـمـی‌پـایـد نـجـسـتـش را
چـو انـدر نـیـسـتـی هـسـتـسـت و در هـسـتی نباشد هست
بـــیـــامـــد آتـــشـــی در جـــان بــســوزانــیــد هــســتــش را
بـرات عـمـر جـان اقـبـال چـون بـرخواند پنجه شصت
تــراشــیــد و ابـد بـنـوشـت بـر طـومـار شـصـتـش را
خــدیــو روح شــمــس الــدیــن کــه از بــسـیـاری رفـعـت
نـــدانـــد جـــبـــرئـــیـــل وحـــی خـــود جـــای نــشــســتــش را
چـو جـامـش دیـد ایـن عـقـلـم چـو قـرابه شد اشکسته
درســتــی‌هــای بــی‌پــایـان بـبـخـشـیـد آن شـکـسـتـش را
چو عشقش دید جانم را به بالای‌یست از این هستی
بــــلــــنــــدی داد از اقــــبــــال او بــــالــــا و پــــســــتـــش را
اگـــر چــه شــیــرگــیــری تــو دلــا مــی‌تــرس از آن آهــو
کــه شــیــرانــنــد بــیــچــاره مــر آن آهــوی مـسـتـش را
چـــو از تـــیـــغ حـــیـــات انــگــیــز زد مــر مــرگ را گــردن
فـــروآمـــد ز اســـپ اقـــبــال و مــی‌بــوســیــد دســتــش را
در آن روزی کـــه در عـــالـــم الـــســـت آمـــد نـــدا از حــق
بــــده تـــبـــریـــز از اول بـــلـــی گـــویـــان الـــســـتـــش را
غزل شمارهٔ ۶۹
چــه بــاشــد گــر نــگــاریـنـم بـگـیـرد دسـت مـن فـردا
ز روزن ســر درآویــزد چــو قــرص مــاه خــوش ســیـمـا
درآیــــد جــــان فــــزای مـــن گـــشـــایـــد دســـت و پـــای مـــن
کــه دســتـم بـسـت و پـایـم هـم کـف هـجـران پـابـرجـا
بـدو گـویـم بـه جـان تـو کـه بـی‌تـو ای حـیات جان
نـه شـادم مـی‌کـنـد عـشـرت نـه مـستم می‌کند صهبا
وگـــر از نـــاز او گـــویــد بــرو از مــن چــه مــی‌خــواهــی
ز سودای تو می‌ترسم که پیوندد به من سودا
بـرم تـیـغ و کـفـن پـیـشـش چـو قـربـانـی نـهم گردن
کــــه از مــــن دردســــر داری مــــرا گــــردن بــــزن عـــمـــدا
تــو مــی‌دانــی کــه مــن بــی‌تــو نـخـواهـم زنـدگـانـی را
مـرا مـردن بـه از هـجـران بـه یـزدان کـاخرج الموتی
مـــرا بــاور نــمــی‌آمــد کــه از بــنــده تــو بــرگــردی
هـــمـــی‌گـــفـــتـــم اراجــیــفــســت و بــهــتــان گــفــتــه اعــدا
تـــویــی جــان مــن و بــی‌جــان نــدانــم زیــســت مــن بــاری
تـــویـــی چـــشــم مــن و بــی‌تــو نــدارم دیــده بــیــنــا
رهــا کــن ایــن ســخــن‌هــا را بــزن مــطــرب یــکــی پـرده
ربــاب و دف بــه پــیــش آور اگــر نــبــود تـو را سـرنـا
غزل شمارهٔ ۷۰
بــــرات آمــــد بــــرات آمــــد بــــنــــه شــــمــــع بــــراتـــی را
خـــــضـــــر آمـــــد خـــــضـــــر آمـــــد بــــیــــار آب حــــیــــاتــــی را
عـــمـــر آمـــد عـــمـــر آمـــد بـــبـــیــن ســرزیــر شــیــطــان را
ســـحـــر آمـــد ســـحـــر آمـــد بـــهـــل خـــواب ســـبـــاتـــی را
بـــهـــار آمـــد بـــهـــار آمـــد رهـــیـــده بـــیـــن اســیــران را
بــه بــســتـان آ بـه بـسـتـان آ بـبـیـن خـلـق نـجـاتـی را
چـــو خـــورشـــیـــد حـــمـــل آمـــد شـــعـــاعـــش در عــمــل آمــد
بــــبــــیــــن لــــعــــل بــــدخــــشـــان را و یـــاقـــوت زکـــاتـــی را
هــمــان ســلــطـان هـمـان سـلـطـان کـه خـاکـی را نـبـات آرد
بـــبـــخـــشـــد جــان بــبــخــشــد جــان نــگــاران نــبــاتــی را
درخــتــان بــیـن درخـتـان بـیـن هـمـه صـایـم هـمـه قـایـم
قـــــبـــــول آمـــــد قـــــبـــــول آمـــــد مــــنــــاجــــات صــــلــــاتــــی را
ز نـــورافـــشـــان ز نـــورافـــشـــان نـــتـــانـــی دیـــد ذاتــش را
بـــبـــیـــن بـــاری بـــبـــیـــن بـــاری تـــجـــلـــی صــفــاتــی را
گـــلـــســـتـــان را گـــلـــســـتـــان را خـــمـــاری بــد ز جــور دی
فــــرســــتــــاد او فــــرســــتــــاد او شـــرابـــات نـــبـــاتـــی را
بــشــارت ده بــشــارت ده بــه مــحــبــوســان جــسـمـانـی
کــه حــشــر آمــد کــه حــشــر آمــد شــهــیــدان رفـاتـی را
شـقـایـق را شـقـایـق را تـو شـاکـر بـیـن و گـفـتـی نی
تو هم نو شو تو هم نو شو بهل نطق بیاتی را
شـــکـــوفـــه و مـــیـــوه بـــســـتــان بــرات هــر درخــت آمــد
کـه بـیـخـم نـیـسـت پـوسـیـده بـبین وصل سماتی را
زبــــــان صــــــدق و بــــــرق رو بــــــرات مــــــؤمــــــنــــــان آمـــــد
کــه جــانــم واصــل وصــلــســت و هــشــتــه بــی‌ثــبـاتـی را
غزل شمارهٔ ۷۱
اگر نه عشق شمس الدین بدی در روز و شب ما را
فـــراغـــت‌هـــا کـــجـــا بـــودی ز دام و از ســـبــب مــا را
بـــت شـــهـــوت بـــرآوردی دمـــار از مـــا ز تــاب خــود
اگـــر از تـــابــش عــشــقــش نــبــودی تــاب و تــب مــا را
نـــــوازش‌هـــــای عـــــشـــــق او لــــطــــافــــت‌هــــای مــــهــــر او
رهــــانــــیــــد و فــــراغــــت داد از رنـــج و نـــصـــب مـــا را
زهــی ایــن کــیــمــیــای حــق کــه هــســت از مــهـر جـان او
کـه عـیـن ذوق و راحـت شـد هـمـه رنـج و تـعـب مـا را
عـــــنـــــایـــــت‌هـــــای ربـــــانــــی ز بــــهــــر خــــدمــــت آن شــــه
بــــرویــــانــــیــــد و هــــســــتــــی داد از عــــیــــن ادب مــــا را
بــهــار حــســن آن مــهــتــر بــه مـا بـنـمـود نـاگـاهـان
شـــقـــایـــق‌هـــا و ریـــحـــان‌هـــا و گـــل‌هـــای عـــجـــب مـــا را
زهــــی دولـــت زهـــی رفـــعـــت زهـــی بـــخـــت و زهـــی اخـــتـــر
کــه مــطــلــوب هــمــه جــان‌هـا کـنـد از جـان طـلـب مـا را
گـزیـد او لـب گـه مـسـتـی کـه رو پـیـدا مکن مستی
چـــو جــام جــان لــبــالــب شــد از آن مــی‌هــای لــب مــا را
عـجـب بـخـتـی کـه رو بـنمود ناگاهان هزاران شکر
ز مــعــشــوق لــطــیــف اوصــاف خــوب بـوالـعـجـب مـا را
در آن مجلس که گردان کرد از لطف او صراحی‌ها
گــران قــدر و سـبـک دل شـد دل و جـان از طـرب مـا را
بـه سـوی خـطـه تـبـریـز چـه چـشـمه آب حیوانست
کــشــانـد دل بـدان جـانـب بـه عـشـق چـون کـنـب مـا را
