غزل شمارهٔ ۹۹
دلـــــارام نـــــهـــــان گـــــشـــــتـــــه ز غـــــوغـــــا
هــــمـــه رفـــتـــنـــد و خـــلـــوت شـــد بـــرون آ
بــــــرآور بـــــنـــــده را از غـــــرقـــــه خـــــون
فــــــــــرح ده روی زردم را ز صــــــــــفـــــــــرا
کــــنــــار خــــویــــش دریــــا کــــردم از اشــــک
تــــمــــاشــــا چــــون نــــیـــایـــی ســـوی دریـــا
چــــــو تـــــو در آیـــــنـــــه دیـــــدی رخ خـــــود
از آن خـــوشـــتــر کــجــا بــاشــد تــمــاشــا
غــــلــــط کــــردم در آیــــیــــنــــه نــــگــــنـــجـــی
ز نـــــورت مـــــی‌شـــــود لــــا کــــل اشــــیــــاء
رهــــــیــــــد آن آیــــــنــــــه از رنـــــج صـــــیـــــقـــــل
ز رویـــــت مـــــی‌شـــــود پـــــاک و مـــــصـــــفــــا
تـو پـنـهـانـی چـو عـقـل و جـمـلـه از تست
خـــــرابـــــی‌هـــــا عـــــمــــارت‌هــــا بــــه هــــر جــــا
هــــر آنـــک پـــهـــلـــوی تـــو خـــانـــه گـــیـــرد
بــه پــیــشــش پــســت شــد بـام ثـریـا
چــه بــاشـد حـال تـن کـز جـان جـدا شـد
چــه عــذر آورد کــســی کــز تــسـت عـذرا
چــــــه یـــــاری یـــــابـــــد از یـــــاران هـــــمـــــدل
کــســی کــز جــان شــیــریــن گــشـت تـنـهـا
به از صبحی تو خلقان را به هر روز
بــه از خــوابـی ضـعـیـفـان را بـه شـب‌هـا
تــــو را در جــــان بــــدیـــدم بـــازرســـتـــم
چـــو گـــمـــراهـــان نـــگـــویــم زیــر و بــالــا
چـــــو در عــــالــــم زدی تــــو آتــــش عــــشــــق
جـــهـــان گــشــتــســت هــمــچــون دیــگ حــلــوا
هـمـه حـسـن از تو باید ماه و خورشید
هــمــه مــغــز از تــو بــایـد جـدی و جـوزا
بـــدان شـــد شـــب شـــفـــا و راحـــت خــلــق
کــه ســودای تــوش بــخــشــیــد سـودا
چـو پـروانـه‌سـت خـلق و روز چون شمع
کــــه از زیـــب خـــودش کـــردی تـــو زیـــبـــا
هــر آن پــروانــه کــه شــمـع تـو را دیـد
شــبــش خــوشـتـر ز روز آمـد بـه سـیـمـا
هـــمـــی‌پـــرد بـــه گـــرد شـــمـــع حــســنــت
بــــه روز و شــــب نــــدارد هـــیـــچ پـــروا
نـــمـــی‌یـــارم بــیــان کــردن از ایــن بــیــش
بـــگــفــتــم ایــن قــدر بــاقــی تــو فــرمــا
بــگــو بـاقـی تـو شـمـس الـدیـن تـبـریـز
کـــه بـــه گـــویـــد حـــدیـــث قـــاف عـــنـــقـــا
غزل شمارهٔ ۱۰۰
بـــــــیـــــــا ای جـــــــان نـــــــو داده جـــــــهـــــــان را
بـــــــــبـــــــــر از کـــــــــار عــــــــقــــــــل کــــــــاردان را
چــــــو تــــــیـــــرم تـــــا نـــــپـــــرانـــــی نـــــپـــــرم
بـــــیـــــا بـــــار دگـــــر پـــــر کــــن کــــمــــان را
ز عــــشــــقــــت بــــاز طــــشــــت از بـــام افـــتـــاد
فــــــرســــــت از بــــــام بـــــاز آن نـــــردبـــــان را
مـــرا گـــویـــنـــد بـــامـــش از چــه ســویــســت
از آن ســــــــویــــــــی کــــــــه آوردنـــــــد جـــــــان را
از آن ســـویـــی کـــه هـــر شـــب جــان روانــســت
بــــــــه وقــــــــت صـــــــبـــــــح بـــــــازآرد روان را
از آن ســـــو کـــــه بـــــهـــــار آیـــــد زمــــیــــن را
چــــــراغ نــــــو دهــــــد صــــــبـــــح آســـــمـــــان را
از آن ســـــو کـــــه عـــــصــــایــــی اژدهــــا شــــد
بــــــه دوزخ بــــــرد او فـــــرعـــــونـــــیـــــان را
از آن سو که تو را این جست و جو خاست
نـــشـــان خـــود اوســـت مـــی‌جـــویـــد نــشــان را
تـو آن مـردی کـه او بـر خـر نـشسته است
هـــــــمـــــــی‌پـــــــرســـــــد ز خـــــــر ایـــــــن را و آن را
خــــمــــش کـــن کـــو نـــمـــی‌خـــواهـــد ز غـــیـــرت
کــــــــه در دریــــــــا درآرد هــــــــمـــــــگـــــــنـــــــان را
غزل شمارهٔ ۱۰۱
بـــــســـــوزانـــــیــــم ســــودا و جــــنــــون را
درآشـــــامـــــیـــــم هـــــر دم مـــــوج خـــــون را
حـــــریـــــف دوزخ آشـــــامـــــان مـــــســــتــــیــــم
کــه بــشــکــافــنــد ســقــف ســبـزگـون را
چـــه خـــواهـــد کـــرد شـــمــع لــایــزالــی
فـــلـــک را ویـــن دو شــمــع ســرنــگــون را
فـــــــــروبـــــــــریـــــــــم دســــــــت دزد غــــــــم را
کــــه دزدیــــدســــت عــــقــــل صـــد زبـــون را
شـــراب صـــرف ســـلـــطـــانـــی بـــریـــزیــم
بـــــخـــــوابـــــانـــــیـــــم عــــقــــل ذوفــــنــــون را
چــو گــردد مــســت حـد بـر وی بـرانـیـم
کــه از حــد بــرد تـزویـر و فـسـون را
اگـــر چـــه زوبـــع و اســـتــاد جــمــلــه‌ســت
چــــه دانــــد حــــیــــلــــه ریــــب الــــمــــنـــون را
چــنـانـش بـیـخـود و سـرمـسـت سـازیـم
کـــــه چـــــون آیــــد نــــدانــــد راه چــــون را
چــنــان پــیــر و چــنــان عــالــم فــنـا بـه
کـــه تـــا عــبــرت شــود لــایــعــلــمــون را
کــنــون عــالـم شـود کـز عـشـق جـان داد
کـــــنـــــون واقـــــف شـــــود عـــــلـــــم درون را
درون خـــــــــانــــــــه دل او بــــــــبــــــــیــــــــنــــــــد
ســــتــــون ایــــن جــــهــــان بــــی‌ســــتــــون را
که سرگردان بدین سرهاست گر نه
ســـکـــون بـــودی جــهــان بــی‌ســکــون را
تـــــن بـــــاســـــر نـــــدانـــــد ســــر کــــن را
تــن بــی‌ســر شــنــاسـد کـاف و نـون را
یـــکــی لــحــظــه بــنــه ســر ای بــرادر
چـــــــه بـــــــاشـــــــد از بــــــرای آزمــــــون را
یـــکـــی دم رام کـــن از بـــهــر ســلــطــان
چـــنـــیـــن ســـگ را چـــنـــیــن اســب حــرون را
تـــــو دوزخ دان خـــــودآگـــــاهـــــی عــــالــــم
فــنــا شــو کــم طــلــب ایــن سـرفـزون را
چـــــنـــــان انـــــدر صـــــفــــات حــــق فــــرورو
کـــه بـــرنـــایـــی نـــبـــیــنــی ایــن بــرون را
چــــــه جـــــویـــــی ذوق ایـــــن آب ســـــیـــــه را
چــه بــویــی ســبــزه ایــن بــام تــون را
خـــمـــش کـــردم نـــیـــارم شـــرح کـــردن
ز رشـــــــک و غـــــــیـــــــرت هــــــر خــــــام دون را
نـــمـــا ای شـــمـــس تـــبـــریـــزی کـــمـــالـــی
کـه تـا نـقـصـی نـبـاشـد کاف و نون را
غزل شمارهٔ ۱۰۲
ســـلـــیـــمـــانـــا بـــیـــار انـــگــشــتــری را
مـطـیـع و بـنـده کـن دیـو و پـری را
بــــــــــــرآر آواز ردوهــــــــــــا عــــــــــــلـــــــــــی
مـــــنـــــور کـــــن ســـــرای شــــش دری را
بـــــــرآوردن ز مـــــــغـــــــرب آفـــــــتــــــابــــــی
مـــســـلـــم شـــد ضـــمــیــر آن ســری را
بـدیـن سـان مـهـتـری یـابد هر آن کس
کـــه بـــهــر حــق گــذارد مــهــتــری را
بــنــه بــر خــوان جــفــان کـالـجـوابـی
مـــــکـــــرم کــــن نــــیــــاز مــــشــــتــــری را
بـه کـاسـی کـاسـه سـر را طرب ده
تــو کــن مــخــمـور چـشـم عـبـهـری را
ز صــورت‌هــای غــیــبــی پــرده بــردار
کــــــــســــــــادی ده نــــــــقـــــــوش آزری را
ز چـــاه و آب چــه رنــجــور گــشــتــیــم
روان کــــن چـــشـــمـــه‌هـــای کـــوثـــری را
دلــــا در بــــزم شــــاهــــنــــشــــاه دررو
پــــذیــــرا شــــو شــــراب احــــمــــری را
زر و زن را بـــه جـــان مـــپـــرســت زیــرا
بــر ایــن دو دوخــت یــزدان کـافـری را
جـــهـــاد نــفــس کــن زیــرا کــه اجــری
بـــرای ایـــن دهـــد شـــه لـــشـــکــری را
دل ســیــمــیــن بــری کــز عـشـق رویـش
ز حــــیـــرت گـــم کـــنـــد زر هـــم زری را
بــدان دریـادلـی کـز جـوش و نـوشـش
بـــه دســت آورد گــوهــر گــوهــری را
کـــه بـــاقـــی غـــزل را تـــو بــگــویــی
بـه رشـک آری تـو سحر سامری را
خمش کردم که پایم گل فرورفت
تــو بــگــشــا پــر نـطـق جـعـفـری را
غزل شمارهٔ ۱۰۳
دل و جـــان را در ایـــن حـــضـــرت بـــپـــالــا
چـو صـافی شد رود صافی به بالا
اگـــر خـــواهـــی کـــه ز آب صــاف نــوشــی
لــــب خــــود را بــــه هــــر دردی مـــیـــالـــا
از ایــــن ســــیــــلـــاب درد او پـــاک مـــانـــد
کــه جــانــبــازسـت و چـسـت و بـی‌مـبـالـا
نــــپــــرد عــــقــــل جــــزوی زیــــن عـــقـــیـــلـــه
چــو نــبــود عــقــل کــل بــر جــزو لــالــا
نــــــلــــــرزد دســــــت وقـــــت زر شـــــمـــــردن
چـــو بـــازرگـــان بـــدانـــد قـــدر کـــالـــا
چـه گـرگـیـنـسـت وگر خارست این حرص
کـسـی خـود را بـر ایـن گـرگـیـن مـمـالا
چو شد ناسور بر گرگین چنین گر
طــلــی ســازش بــه ذکــر حــق تــعــالـا
اگـــر خــواهــی کــه ایــن در بــاز گــردد
ســــــوی ایــــــن در روان و بــــــی‌مـــــلـــــال آ
رهــا کــن صــدر و نــامــوس و تــکــبــر
مــــیــــان جــــان بــــجــــو صــــدر مــــعــــلـــا
کــــلــــاه رفــــعــــت و تــــاج ســــلـــیـــمـــان
بــه هــر کــل کــی رســد حــاشـا و کـلـا
خـمـش کـردم سـخـن کـوتـاه خـوشـتـر
کــه ایــن ســاعــت نــمــی‌گــنــجــد عــلـالـا
جــــواب آن غــــزل کــــه گــــفــــت شــــاعــــر
بـــقـــایـــی شـــاء لــیــس هــم ارتــحــالــا
غزل شمارهٔ ۱۰۴
خــبــر کــن ای ســتــاره یــار مـا را
کــه دریــابــد دل خـون خـوار مـا را
خـــبــر کــن آن طــبــیــب عــاشــقــان را
کـه تـا شربت دهد بیمار ما را
بــگــو شــکــرفــروش شــکــریـن را
کــه تــا رونـق دهـد بـازار مـا را
اگــر در ســر بــگــردانــی دل خــود
نـه دشـمـن بـشـنـود اسـرار مـا را
پس اندر عشق دشمن کام گردم
کـه دشـمـن مـی‌نـپرسد کار ما را
اگـــر چــه دشــمــن مــا جــان نــدارد
بـــســوزان جــان دشــمــن دار مــا را
اگـر گـل بـر سرستت تا نشویی
بــیــار و بـشـکـفـان گـلـزار مـا را
بــیــا ای شــمــس تــبــریــزی نــیــر
بـــدان رخ نـــور ده دیــدار مــا را
غزل شمارهٔ ۱۰۵
چـــــو او بــــاشــــد دل دلــــســــوز مــــا را
چه باشد شب چه باشد روز ما را
کـه خـورشـیـد ار فـروشد ار برآمد
بــس اســت ایــن جــان جــان افــروز مـا را
تــو مــادرمــرده را شــیــون مــیـامـوز
کـــه اســـتـــادســـت عـــشـــق آمــوز مــا را
مــــــــدوزان خـــــــرقـــــــه مـــــــا را مـــــــدران
نـــشـــایـــد شـــیـــخ خــرقــه دوز مــا را
هـمـه کـس بـر عـدو پـیـروز خـواهـد
جــــــمــــــال آن عــــــدو پــــــیـــــروز مـــــا را
هـمـه کـس بـخـت گـنـج انـدوز جـویـد
ولــــیــــکــــن عــــشــــق رنــــج انـــدوز مـــا را
غزل شمارهٔ ۱۰۶
مـــــرا حــــلــــوا هــــوس کــــردســــت حــــلــــوا
مــــیــــفــــکـــن وعـــده حـــلـــوا بـــه فـــردا
دل و جـــانــم بــدان حــلــواســت پــیــوســت
کــه صــوفــی را صـفـا آرد نـه صـفـرا
زهـــی حـــلـــوای گـــرم و چـــرب و شــیــریــن
کـــه هـــر دم مــی‌رســد بــویــش ز بــالــا
دهــانـی بـسـتـه حـلـوا خـور چـو انـجـیـر
ز دل خــــور هــــیــــچ دســـت و لـــب مـــیـــالـــا
از آن دســــتــــســــت ایـــن حـــلـــوا از آن دســـت
بــخــور زان دسـت ای بـی‌دسـت و بـی‌پـا
دمــی بــا مــصــطــفـا و کـاسـه بـاشـیـم
که او می خورد از آن جا شیر و خرما
از آن خـــرمـــا کـــه مـــریـــم را نــدا کــرد
کــــــلــــــی و اشــــــربــــــی و قــــــری عـــــیـــــنـــــا
دلـــــــیــــــل آنــــــک زاده عــــــقــــــل کــــــلــــــیــــــم
نــــدایــــش مــــی‌رســــد کــــای جــــان بـــابـــا
هــمــی‌خــوانــد کــه فــرزنــدان بــیــایـیـد
کــه خــوان آراســتــه‌ســت و یـار تـنـهـا
غزل شمارهٔ ۱۰۷
امــــیــــر حــــســــن خــــنــــدان کــــن چــــشـــم را
وجــــودی بـــخـــش مـــر مـــشـــتـــی عـــدم را
ســــیــــاهــــی مــــی‌نــــمــــایــــد لـــشـــکـــر غـــم
ظـــــفـــــر ده شـــــادی صـــــاحــــب عــــلــــم را
به حسن خود تو شادی را بکن شاد
غـــــــــم و انـــــــــدوه ده انــــــــدوه و غــــــــم را
کـــــرم را شـــــادمـــــان کـــــن از جـــــمــــالــــت
کــه حــســن تــو دهــد صـد جـان کـرم را
تــو کــارم زان بــر سـیـمـیـن چـو زر کـن
تـــو لـــعـــلـــیـــن کـــن رخ هــمــچــون زرم را
دلـــــا چــــون طــــالــــب بــــیــــشــــی عــــشــــقــــی
تــو کــم انــدیــش در دل بــیــش و کـم را
بـنـه آن سـر بـه پـیـش شـمـس تـبریز
کـــه ایـــمـــانـــســـت ســـجـــده آن صــنــم را
غزل شمارهٔ ۱۰۸
بــه بــرج دل رســیــدی بــیــســت ایـن جـا
چــو آن مــه را بــدیــدی بــیــســت ایــن جـا
بـــســـی ایـــن رخـــت خـــود را هــر نــواحــی
ز نـــادانـــی کـــشـــیـــدی بـــیــســت ایــن جــا
بـــــشـــــد عـــــمـــــری و از خـــــوبـــــی آن مـــــه
بـه هـر نـوعـی شـنـیـدی بـیـسـت ایـن جـا
بــــــبـــــیـــــن آن حـــــســـــن را کـــــز دیـــــدن او
بـــدیـــد و نـــابـــدیـــدی بـــیــســت ایــن جــا
به سینه تو که آن پستان شیرست
کـه از شـیـرش چـشـیـدی بـیـست این جا
غزل شمارهٔ ۱۰۹
بــــکــــت عــــیــــنــــی غـــداه الـــبـــیـــن دمـــعـــا
و اخــــری بـــالـــبـــکـــا بـــخـــلـــت عـــلـــیـــنـــا
فــــعــــاقــــبــــت الــــتـــی بـــخـــلـــت عـــلـــیـــنـــا
بــــان غــــمــــضــــتــــهـــا یـــوم الـــتـــقـــیـــنـــا
چـــــه مـــــرد آن عـــــتـــــابـــــم خـــــیــــز یــــارا
بـــــده آن جـــــام مـــــالـــــامـــــال صـــــهــــبــــا
نـــرنـــجـــم ز آنــچ مــردم مــی‌بــرنــجــنــد
کـه پـیـشـم جـمـلـه جـان‌هـا هـسـت یـکـتا
اگــــر چــــه پــــوســــتـــیـــنـــی بـــازگـــونـــه
بـــپـــوشـــیـــدســـت ایـــن اجــســام بــر مــا
تــو را در پــوســتــیــن مــن مــی‌شـنـاسـم
هــــمــــان جــــان مــــنــــی در پــــوســـت جـــانـــا
بــــدرم پــــوســــت را تــــو هــــم بــــدران
چــرا ســازیــم بــا خــود جــنـگ و هـیـجـا
یــــکــــی جــــانــــیــــم در اجــــســــام مـــفـــرق
اگـــر خـــردیـــم اگـــر پـــیـــریـــم و بـــرنــا
چــــراغــــک‌هـــاســـت کـــآتـــش را جـــدا کـــرد
یــــکــــی اصــــلــــســــت ایــــشــــان را و مـــنـــش
یــکــی طــبــع و یــکــی رنــگ و یـکـی خـوی
کــه ســرهــاشــان نــبــاشــد غــیــر پـاهـا
در ایـــن تـــقـــریـــر بـــرهـــان‌هــاســت در دل
به سر با تو بگویم یا به اخفا
غــلــط خــود تــو بـگـویـی بـا تـو آن را
چـه تـو بـر تـوست بنگر این تماشا
